Phòng tránh tình trạng lạm dụng tình dục, tình cảm & tài chính trong các mối quan hệ
Hiện nay trong xã hội đang nóng lên nhiều sự vụ lạm dụng tình dục và bạo hành gây bất bình, giận dữ và thậm chí phẫn nộ cho cá nhân, gia đình và xã hội.
Có 3 vấn đề chinh rất dễ dẫn đến tình trạng lạm dụng và bạo hành là: Tài chính, tình cảm và tình dục, nhất là khi 3 vấn đề cốt lõi của mọi cá nhân, gia đình và xã hội này, nạn nhân lại là trẻ em. Vậy làm sao để nhận ra và phòng tránh để bảo vệ bản thân và con em chúng ta. ELLE mời các bạn tham khảo bài phân tích sau của một nhà nghiên cứu xã hội học để giúp mình và người thân tự vệ trước tình trạng: “Của đau con xót” vẫn đang diễn ra nhức nhối trong gia đinh và xã hội.
1. Lạm dụng tài chính
Không thể phủ nhận, tài chính là một trong những vấn đề sống còn của mỗi cá nhân, gia đình, xã hội và quốc gia nhưng hiện nay tình trạng lợi dụng và lạm dụng đang xảy ra rất phổ biến đặc biệt khó nhận biết và giải quyết là trong các mối quan hệ yêu đương, hôn nhân và gia đình khi các cá nhân lên danh nghĩa là người thân, người yêu, thành viên gia đình yêu cầu người thân phải trợ cấp, có nghĩa vụ và trách nhiệm với mình. Tình trạng vay mượn, ỷ lại, lạm dụng tài sản, tiền bạc sức lao động của bạn bè, họ hàng, người thân, gia đình, người yêu diễn ra rất phổ biến nhưng ít được nhắc đến để nhận thức và đề phòng. Hậu quả của việc lạm dụng tài chính là một bên có thể bị thiệt thòi, mất mát và thậm chí là khánh kiệt và phá vỡ cả mối quan hệ thân tình.
Cách nhận diện lạm dụng tài chính:
– Ăn uống, vui chơi không chia sẻ tài chính
– Vợ chồng, con cái, người yêu, người thân vòi vĩnh quà cáp xa xỉ, quá khả năng chi trả của người thân hoặc quá mức cần thiết của bản thân.
– Vay mượn không hoàn trả
– Rủ rê vay mượn, ăn chơi và yêu cầu hoàn trả với những giá trị thặng dư cao hơn nhiều lần
– Lợi dụng các mối quan hệ như bạn bè, tình yêu, hôn nhân, họ hàng, gia đình để nhận được các khoản lợi ích tài chính, vị trí công việc, các dự án, phi vụ làm ăn bất chính, sức lao động và thời gian của người khác.
Cách phòng tránh bị lạm dụng tài chính:
– Thận trọng trong các mối quan hệ bạn bè, yêu đương, không vội vã kết thân, không nhanh chóng yêu đương, cam kết, không nghe lời rủ rê, mời mọc tham gia vào các tệ nạn xã hội dễ dẫn tới việc cần sử dụng các nguồn tiền bất chính.
– Rõ ràng về quyền lợi, trách nhiệm trong mối quan hệ gia đình, con cái, ông bà, cha mẹ, anh chị em, họ hàng, người yêu, vợ chồng theo đạo đức và pháp luật, không theo thói quen tự phát hay tập tục lạc hậu.
– Nêu rõ quan điểm: có vay có trả, giúp đỡ nhau trong điều kiện có đi có lại mới toại lòng nhau, vay mượn trả đúng hẹn, không trả kịp phải thông báo và nỗ lực để trả lại.
– Thẳng thắn từ chối nếu thấy lời đề nghị xin giúp đỡ hỗ trợ hay vay mượn không rõ ràng, người thân không có năng lực hoàn trả hay không có phẩm chất đạo đức tốt, không chăm chỉ lao động, học tập, hay có những nỗ lực tích cực khác.
2. Lạm dụng tình cảm
Lạm dụng tình cảm là tình trạng diễn ra phổ biến từ cổ chí kim nhưng ít được chú ý và phòng tránh bởi tình trạng này không biểu hiện ra rõ ràng như bạo lực thân thể hay lạm dụng tài chính. Tuy nhiên hậu quả của tình trạng lạm dụng tình cảm có thể dẫn tới tâm lý bất ổn, sức khỏe suy giảm, các mối quan hệ gia đình xã hội trở nên bất ổn và dẫn tới chất lượng cuộc sống của gia đình cá nhân và xã hội cũng suy giảm. Tình trạng này càng gây chấn thương tâm lý và xúc cảm nặng nề. Lạm dụng tình cảm rất khó nhận biết bởi nó ẩn giấu ngay trong chính các mối quan hệ thân thiết nhất hay trong những tập tục lạc hậu, những quy ước vô lý trong các mối quan hệ chẳng hạn như: “Muốn nói ngoa làm cha mà nói” hay “Muốn sang thì bắc cầu kiều, muốn con hay chữ phải yêu lấy thầy”, “nhât nam viết hữu, thập nữ viết vô”,… Tình trạng lạm dụng tình cảm có thể gây những tổn thương sâu sắc, lâu dài và gây mất niềm tin vào cuộc sống, các mối quan hệ yêu thương, gia đình, họ hàng, bè bạn.
Cách nhận diện lạm dụng tình cảm:
– Nói lấp lửng, nửa vời, nói kháy, chửi đổng, hàm ý, giận cá chém thớt, vùng vằng, không hợp tác, gây xách nhiễu, phiền hà, khó dễ gây bất ổn tâm lý, cảm xúc cho người liên quan, …
– Cậy làm cha mẹ, anh chị, cô bác, thầy cô giáo, cấp trên, đồng nghiệp làm việc lâu năm hơn tự cho mình quyền vô lý sai bảo, đòi hỏi, quát tháo, đánh mắng con cháu hoặc người nhỏ tuổi hơn, vị trí công tác thấp hơn, thu nhập ít hơn.
– Cậy làm con, cháu, ông bà cha mẹ vòi vĩnh bố mẹ, ông bà, con cháu phải có trách nhiệm với những đòi hỏi vô lý hoặc quá khả năng chu cấp của người thân.
– Nói dối về cảm xúc yêu thương, sự gắn kết, hứa hẹn giả tạo về tương lai, tạo ra những niềm hi vọng giả để người yêu, chồng vợ, bố mẹ, con cái, người thân, bạn bè hi vọng, đầu tư tình cảm, thời gian, sự chăm sóc chia sẻ,
– Sử dụng tiền bạc, tài sản, địa vị, sắc đẹp, trẻ em, người già để yêu cầu người thân, gia đình phải cam chịu, nghe lời, sống chung,
– Tạo ra những hủ tục, thói quen, quy ước vô lý lên một số người dựa theo giới tính, tuổi tác, địa vị, sắc tộc, tôn giáo, chính trị để làm lợi ích cảm xúc cho bản thân và nhóm người cùng đặc điểm với mình,
– Nói dối về tình trạng sức khỏe, cảm xúc, tài chính để nhận được sự trợ giúp không cần thiết của người thân.
– Từ chối, tảng lờ trách nhiệm quan tâm, chăm sóc người thân, gia đình với lí do công việc và nhiều lí do không thiết thực khác.
– Ngăn cản các mối quan hệ tình cảm ruột thịt giữa cha mẹ, anh chị em con cái, ngăn cản tự do yêu đương, tự do hôn nhân, tự do li hôn, tự do lựa chọn.
Cách khắc phục lạm dụng cảm xúc:
– Thận trọng với những lời mời mọc, hứa hẹn, chất kích thích, những cuộc vui, thận trọng với các mối quan hệ,
– Đặt niềm tin vào hành động hỗ trợ, thái độ tích cực nhiều hơn vào lời nói hoa mỹ hay hình thức bắt mắt, địa vị cao hay tài sản lớn.
– Tôn trọng bản thân và mọi người xung quanh, sống độc lập, tạo điều kiện cho mọi người được sống độc lập, tự chủ, tự do lựa chọn, tự do yêu đương, tự do học tập, làm việc và phát triển để không bị điều khiển, kiểm soát hay lợi dụng bởi bất cứ ai.
– Hài hòa giữa trách nhiệm và quyền lợi đôi bên trong tất cả các mối quan hệ từ tình yêu, gia đình, công sở, xã hội.
– Phân biệt tốt giữa truyền thống văn hóa tốt đẹp và hủ tục phong tục lạc hậu, vô lý.
– Hài hòa giữa giá trị vật chất và tình cảm trong tất cả các mối quan hệ, không dùng tiền thay thế tình cảm, không dùng tình cảm để lợi dụng tiền bạc.
– Thẳng thắn, chân thành, tích cực giao tiếp, trao đổi để thấu hiểu khi có bất hòa, bất đồng.
3. Lạm dụng tình dục
Lạm dụng tình dục cũng là một trong những vấn nạn nhức nhối và khó phòng tránh hay nhận diện trong gia đình và xã hội bởi tính chất tế nhị liên quan đến nhân phẩm, tâm lý, cảm xúc và thậm chí cả sự nghiệp của người trong cuộc. Lạm dụng tình dục càng khó nhận biết và phòng tránh hơn, gây đau đớn, nhức nhối và chấn thương về thể chất lẫn tinh thần hơn khi nó liên quan đến người thân, gia đình, đồng nghiệp đặc biệt là liên quan đến cả trẻ em và mỗi khi sự việc xảy ra, thông tin thường phải được giấu kín và bảo mật nên nỗi khổ đau dằn vặt uất ức về tâm lý, thể chất còn nhiều hơn gấp nhiều lần bị lạm dụng tài chính và và tình cảm.
Cách nhận diện lạm dụng tình dục
– Hành vi gạ tình, cử chỉ gợi dục vọng, trang phục hở hang quá đà, nói chuyện hàm ý chuyện tình dục gây cảm giác thèm khát và khả năng thiếu kiềm chế.
– Gây áp lực cấm vận, bỏ đói, dọa bỏ, đòi li hôn để chồng, vợ, người yêu quan hệ tình dục khi người ta không sẵn sàng hoặc không tự nguyên
– Giả vờ yêu thương, gắn bó, cam kết chung thủy để được quan hệ tình dục với nhiều người nhưng lại nhận sự chung thủy và cam kết thực lòng của các đối tượng,
– Trao đổi tình dục lấy cơ hội làm việc, học tập, kinh doanh, tiến thân trong xã hội.
– Quan hệ tình dục hoặc có cử chỉ âu yếm lãng mạn với người đã kết hôn hoặc bản thân mình đang kết hôn mà quan hệ tình dục ngoài vợ ngoài chồng (Trừ trường hợp li thân hoặc chưa hoàn tất thủ tục li dị nhưng đã công khai việc chia tay).
– Quan hệ tình dục với trẻ em hoặc vị thành niên, tự nguyện hay không tự nguyện đều bị xem là lạm dụng tình dục.
Cách phòng tránh lạm dụng tình dục
– Ăn mặc, cư xử, nói năng lịch sự, đúng mực, nhã nhặn
– Chân thành, trung thực, chia sẻ thẳng thắn nhu cầu, mong muốn trong các mối quan hệ yêu đương lãng mạn
– Chung thủy trong tình yêu và hôn nhân
– Thẳng thắn từ chối quan hệ tình dục với những mục đích không lành mạnh.
– Độc lập, nỗ lực học tập và làm việc để phát triển và thăng tiến từ từ, đúng đắn.
– Bảo vệ con em khỏi những tình huống nguy hiểm, những mối quan hệ không lành mạnh bằng việc quan tâm, chăm sóc, đưa đón và trang bị cho con em những kỹ năng sống và nhận biết sự an toàn cần thiết.
– Trau dồi những giá trị đạo đức tình yêu, tịnh dục hôn nhân và gia đình cho bản thân, người thân và con em mình.
ELLE chúc bạn đọc và người thân ứng xử thông minh, hợp tình hợp lý để bảo vệ mình và người thân tránh bị rơi vào tình trạng lạm dụng cả về tài chính, tình cảm và thân thể, tránh được những nỗi đau, tổn thất lớn về vật chất tinh thần, để bảo đảm chất lượng sống ổn định cho bản thân, cho gia đình và vì một cuộc sống công băng, văn mình và hạnh phúc.
—
Xem thêm
Những ngôi sao từng bị lạm dụng tình dục
Thanh Phạm (Nguồn: Tạp chí Phái Đẹp ELLE, tham khảo: UNICEF, UNFPA và nhiều nguồn khác)
