Thuở trước, phục hồi là cụm từ dành cho những làn da đã tổn thương bởi sản phẩm không rõ nguồn gốc và chứa các thành phần độc hại. Song, giờ đây cụm từ “phục hồi” lại gắn liền với “treatment” (chăm sóc da bằng hoạt chất điều trị). Do sử dụng hoạt chất không đúng cách, làn da của thời đại mới liên tục bị tổn thương và mọi người lại rơi vào vòng luẩn quẩn: treatment – phục hồi – treatment.
“Ít còn hơn nhiều – khi nói đến các sản phẩm chăm sóc da” – Ranella Hirsch, bác sĩ da liễu nổi tiếng tại Mỹ.
Vì sao phục hồi lại là xu hướng dưỡng da hiện nay?
Nhiều nghiên cứu từ các tổ chức như Harvard Health hay American Academy of Dermatology (AAD), đã chứng minh hiệu quả của các hoạt chất như AHA, BHA, retinoid, hydroquinone và enzyme photolyase/endonuclease trong việc cải thiện mụn, tăng sắc tố và phục hồi DNA tế bào.
Cụ thể, nhóm AHA như glycolic acid, mandelic acid hay citric acid có khả năng loại bỏ tế bào chết, hỗ trợ làm sáng da và làm đều màu da. BHA điển hình là salicylic acid lại có tác dụng thấm sâu vào lỗ chân lông, giảm dầu và điều trị mụn viêm hiệu quả. Các nhóm chất thuộc retinoid gồm retinol, tretinoin, adapalene giúp tăng cường tái tạo tế bào da, giảm nếp nhăn và cải thiện cấu trúc da.
Hydroquinone là hoạt chất làm sáng mạnh, thường được sử dụng trong điều trị các vấn đề tăng sắc tố như nám, tàn nhang hay PIH (tăng sắc tố sau viêm). Đặc biệt, các enzyme như photolyase và endonuclease hiện diện trong một số sản phẩm dược mỹ phẩm cao cấp có khả năng hỗ trợ sửa chữa tổn thương DNA do tia UV gây ra. Đây là bước tiến nổi bật trong phục hồi chuyên sâu.
Một số hoạt chất trong số này được xếp vào nhóm thuốc điều trị và cần kê toa từ bác sĩ da liễu, điển hình như tretinoin hoặc hydroquinone ở nồng độ cao. Các thành phần còn lại được sử dụng trong mỹ phẩm với nồng độ an toàn theo quy định của từng quốc gia. Khi dùng đúng cách, chúng mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện làn da mà không gây tổn thương.
Tuy nhiên, nhiều người lại tự ý sử dụng những hoạt chất đặc trị dựa theo lời truyền miệng, mà không có chỉ định từ bác sĩ. Việc kết hợp sai cách, dùng nồng độ quá cao, hoặc áp dụng lên nền da chưa sẵn sàng là những sai lầm phổ biến trong cộng đồng làm đẹp hiện nay.
Mỗi làn da cần một phác đồ điều trị riêng biệt. Việc sử dụng hoạt chất thiếu kiểm soát, đặc biệt với tâm lý “thử thách làn da”, đã khiến trào lưu “dưỡng da khoa học” dần trở thành “chăm sóc da phản khoa học”. Hệ quả là ngày càng nhiều người gặp tổn thương da và buộc phải phục hồi lại làn da do chính treatment gây ra.
Ngoài ra, các hoạt chất điều trị còn khiến da trở nên nhạy cảm hơn trước các yếu tố môi trường. Trong khi đó, chỉ số tia UV và chất lượng không khí hiện nay thường xuyên ở mức báo động. Những yếu tố này khiến làn da dễ kích ứng, yếu đi nhanh chóng, kéo theo nhu cầu phục hồi ngày càng tăng cao.
Bên cạnh hoạt chất, các phương pháp can thiệp công nghệ cao như laser, ánh sáng cường độ mạnh hay sóng RF cũng có thể tạo ra những tổn thương có chủ đích trên da. Mục tiêu là kích thích cơ chế tự lành thương và tái tạo tế bào. Để quá trình này diễn ra hiệu quả và nhanh chóng hơn, bác sĩ thường chỉ định bổ sung thêm các sản phẩm phục hồi chuyên sâu.
BÀI LIÊN QUAN
Cách phục hồi da tổn thương: Liệu pháp chuyên sâu từ bác sĩ da liễu
Như đã đề cập, làn da sau khi bị tác động bởi hoạt chất mạnh, yếu tố môi trường hoặc công nghệ làm đẹp cao sẽ gặp phải nhiều tổn thương sâu ở cấp độ tế bào. Các yếu tố kích thích bên trên vô tình khiến chức năng sinh lý vốn dĩ ở da bị đảo lộn. Lớp acid mantle bị phá vỡ, tín hiệu truyền tin giữa các tế bào trở nên hỗn loạn, màng tế bào rách, nhân tế bào tổn thương. Nghiêm trọng hơn, quá trình sản sinh sắc tố tự nhiên, vốn là cơ chế bảo vệ ở lớp đáy biểu bì, cũng bị can thiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến cấu trúc ADN.
Trước tình trạng đó, các bác sĩ da liễu thường yêu cầu bệnh nhân tạm ngưng toàn bộ hoạt chất điều trị đang sử dụng. Thay vào đó, một chu trình chăm sóc da cơ bản, tối giản với ba bước chính: làm sạch – phục hồi – bảo vệ sẽ được áp dụng. Các sản phẩm phục hồi có vai trò làm dịu, củng cố hàng rào bảo vệ và giảm nhanh các biểu hiện kích ứng trên bề mặt da.
1. Phục hồi lại chức năng vốn có của da
May thay, cơ thể con người có cơ chế tự sửa chữa. Cách làm phổ biến mà các chuyên gia ưu tiên lựa chọn là tăng cường cơ chế tự sửa chữa của cơ thể. Điều đó được thực hiện thông qua chế độ dinh dưỡng, tăng cường chất chống oxy hóa, gia tăng các yếu tố giúp bảo vệ da (như thoa kem chống nắng, tránh nắng vật lý bằng trang phục).
Một số nghiên cứu từ Viện Da liễu Harvard cho thấy các enzyme như photolyase và endonuclease có khả năng hỗ trợ sửa chữa ADN tế bào bị tổn thương do tia UV. Nắm bắt cơ chế này, các thương hiệu dược mỹ phẩm như Esthederm, Neova hay Eucerin đã phát triển nhiều dòng sản phẩm phục hồi chuyên sâu, đặc biệt hữu ích trong quy trình tái tạo làn da bị tổn thương.
Trong liệu pháp công nghệ cao, các bác sĩ có thể sử dụng phương pháp tiêm hợp chất tăng sinh theo kỹ thuật BAP (Bio Aesthetic Points) hoặc mesotherapy để thúc đẩy quá trình phục hồi tế bào. Ngoài ra, polynucleotide – thường được chiết xuất từ DNA cá hồi, cũng được ứng dụng dưới dạng tiêm cấy, hỗ trợ tái tạo cấu trúc nền da từ sâu bên trong.
BÀI LIÊN QUAN
2. Tái tạo hàng rào bảo vệ da tự nhiên
Các tác nhân như sử dụng hoạt chất không đúng cách, tác động từ môi trường và tổn thương có chủ đích làm hàng rào bảo vệ da suy yếu. Hàng rào bảo vệ da là lớp bảo vệ tự nhiên ở lớp ngoài cùng của da, hay còn gọi là lớp biểu bì sừng. Lớp này có cấu tạo như một “bức tường gạch” với các tế bào da chết (tế bào sừng) là những viên gạch, được liên kết với nhau bởi lớp “vữa” là các lipid (chất béo) tự nhiên như ceramides, cholesterol và axit béo tự do.
Để phục hồi lại hàng rào bảo vệ da, bạn cần dùng các sản phẩm chứa ceramide, cholesterol, acid béo, glycerin, hyaluronic acid (HA), dầu squalane, niacinamide (vitamin B3) và urê. Ngoài ra, bạn cần hạn chế sử dụng các chất hoạt động bề mặt có tính tẩy rửa mạnh và dùng lực quá mạnh hay dùng nước quá nóng khi làm sạch da.
BÀI LIÊN QUAN
3. Đưa hệ vi sinh trên bề mặt da về ngưỡng cân bằng
Bên trên hàng rào bảo vệ da là lớp acid mantle. Lớp acid mantle có chức năng chính là duy trì độ pH lý tưởng, tạo lớp bảo vệ vật lý cho hàng rào bảo vệ da và cân bằng hệ vinh sinh (microbiome) trên bề mặt da. Ở trạng thái cân bằng, hệ vi sinh giúp da khỏe mạnh, ổn định và có khả năng miễn dịch tốt với các tác nhân môi trường.
Khi sử dụng mỹ phẩm treatment không đúng và bị tổn thương, hệ vi sinh trên da rơi vào trạng thái mất cân bằng. Thế nên, ngày nay khi điều trị các vấn đề da các thương hiệu bắt đầu chú trọng đến microbiome – bao gồm phục hồi da. Khi mục tiêu phục hồi là sự cân bằng của hệ vi sinh thì bạn cần tìm các loại mỹ phẩm lên men, chứa prebiotic (thức ăn cho lợi khuẩn) hoặc probiotic (lợi khuẩn). Các loại mỹ phẩm chứa các thành phần đó nằm ở hầu hết các bước dưỡng da, từ sữa rửa mặt, nước cân bằng, tinh chất đến kem dưỡng ẩm.
Lưu ý khi phục hồi da tổn thương tại nhà
- Ưu tiên sản phẩm đơn giản, ít thành phần, tránh các chất gây kích ứng như cồn, hương liệu.
- Bắt đầu bằng bước làm sạch nhẹ nhàng, dưỡng ẩm và chống nắng.
- Tránh layering nhiều lớp hoặc thử nhiều sản phẩm mới cùng lúc.
- Nên patch test (thử nghiệm áp da) sản phẩm phục hồi trên vùng da nhỏ trước khi dùng toàn mặt.
- Tham khảo bác sĩ da liễu nếu tổn thương kéo dài hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng như bong tróc, đỏ rát, mụn nước.
Khi sử dụng hoạt chất đúng cách, đúng thời gian và liều lượng sẽ giúp cải thiện nhanh chóng các vấn đề da. Tuy nhiên, đừng thử thách độ chịu đựng của làn da khi chạy theo lời truyền tai của số đông. Bạn cần hiểu làn da và tham khảo ý kiến từ bác sĩ hay chuyên gia để phát huy tối đa hiệu quả của mỹ phẩm cũng như hạn chế tối đa khả năng kích ứng. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương mà bạn chọn sản phẩm hay phương thức phục hồi phù hợp.
Xem thêm:
“Điểm mặt” những thành phần phục hồi da hiệu quả
Nhóm thực hiện
Thực hiện: Aaron Nguyen.
Ảnh: Tổng hợp.
