Digital Detox (Tạm dịch: Giải độc kỹ thuật số) là khoảng thời gian một người chủ động ngừng sử dụng các thiết bị công nghệ như điện thoại thông minh, tivi, máy tính, máy tính bảng và mạng xã hội. Việc “giải độc” này giúp con người tập trung hơn vào các tương tác ngoài đời thực mà không bị xao nhãng, đồng thời giải tỏa căng thẳng, lấy lại cân bằng tinh thần.
VÌ SAO PHẢI DIGITAL DETOX?
Công nghệ có thể gây căng thẳng
Dù nhiều người cho rằng không thể sống thiếu các thiết bị kỹ thuật số, nhưng nghiên cứu cho thấy việc sử dụng công nghệ thường xuyên cũng là nguyên nhân gây stress. Việc liên tục kiểm tra email, tin nhắn và mạng xã hội khiến chúng ta luôn ở trong trạng thái kết nối, cũng là nguyên nhân chính dẫn đến “tech stress”. Một nghiên cứu tại Thụy Điển còn chỉ ra rằng việc sử dụng thiết bị công nghệ quá mức ở người trẻ có liên quan đến rối loạn giấc ngủ, trầm cảm và căng thẳng tăng cao.
BÀI LIÊN QUAN
Thiết bị kỹ thuật số ảnh hưởng đến giấc ngủ
Nhiều bằng chứng cho thấy việc sử dụng thiết bị, đặc biệt là trước khi ngủ, làm giảm chất lượng và thời lượng giấc ngủ. Trẻ em dùng điện thoại hoặc máy tính bảng vào ban đêm có giấc ngủ ngắn hơn và dễ bị thừa cân. Ngoài ra, 70% người tham gia nghiên cứu cho biết họ dùng mạng xã hội khi nằm trên giường, trong đó 15% dành hơn một giờ mỗi đêm để lướt mạng. Kết quả cho thấy hành vi này làm tăng nguy cơ lo âu, mất ngủ và rút ngắn thời gian nghỉ ngơi.
Tác động của điện thoại thông minh đến não bộ
Một nghiên cứu đăng trên Child Development chỉ ra rằng việc sử dụng công nghệ quá nhiều mỗi ngày làm tăng nguy cơ rối loạn tâm lý ở thanh thiếu niên, bao gồm triệu chứng ADHD, hành vi bốc đồng và khả năng tự kiểm soát kém hơn. Trong khi đó, các nhà nghiên cứu từ Đại học Pennsylvania đã chứng minh rằng việc giới hạn thời gian sử dụng mạng xã hội như Facebook, Snapchat hay Instagram giúp giảm đáng kể các dấu hiệu trầm cảm và cô đơn.
So sánh xã hội
Thời gian trên mạng xã hội khiến con người dễ so sánh bản thân với người khác qua những hình ảnh “được chọn lọc” kỹ lưỡng. Điều này khiến ta có cảm giác cuộc sống của mình kém thú vị hơn. Việc tạm ngắt kết nối kỹ thuật số là cách hiệu quả để tập trung vào những giá trị thật sự trong cuộc sống, thay vì mải mê so sánh.
Áp lực “sợ bị bỏ lỡ”
FOMO – Fear of Missing Out – là nỗi sợ bỏ lỡ những trải nghiệm mà người khác đang có. Mỗi khi thấy bài đăng về cuộc sống của người khác, bạn dễ cảm thấy cuộc sống của mình nhạt nhẽo hơn, thậm chí gắng gượng tham gia các hoạt động xã hội chỉ vì sợ “tụt lại phía sau”. FOMO còn khiến nhiều người liên tục kiểm tra điện thoại vì lo bỏ lỡ tin nhắn hay thông báo quan trọng. Một đợt digital detox đúng cách giúp bạn đặt ra giới hạn, giảm bớt nỗi sợ bị bỏ lỡ mà vẫn giữ được sự kết nối cần thiết với thế giới số.
Cách thực hiện “DIGITAL DETOX”
Thực tế và linh hoạt
Nếu có thể “ngắt kết nối” hoàn toàn trong một thời gian nhất định, đó sẽ là trải nghiệm đáng thử. Nhiều người cảm thấy tự do và thư thái khi được tạm rời xa thiết bị. Tuy nhiên, với những ai cần công nghệ cho công việc, học tập hoặc trách nhiệm cá nhân, điều này có thể không khả thi. Thay vì vậy, bạn hãy chọn hình thức phù hợp với lịch trình, chẳng hạn “mini detox” sau giờ làm: Tắt thiết bị, tránh mạng xã hội, tin nhắn và video trực tuyến để tận hưởng buổi tối trọn vẹn.
Digital Detox bằng cách đặt giới hạn rõ ràng
Ngay cả khi không thể ngắt kết nối hoàn toàn, việc giới hạn thời gian và hoàn cảnh sử dụng thiết bị vẫn mang lại hiệu quả tích cực cho sức khỏe tinh thần. Ví dụ, bạn có thể bật chế độ máy bay khi tập luyện để không bị gián đoạn bởi cuộc gọi hay thông báo. Việc xác định rõ thời điểm “được phép” dùng thiết bị giúp bạn tận hưởng các hoạt động đời thực trọn vẹn hơn.
Một số thời điểm nên hạn chế sử dụng thiết bị số:
– Khi ăn uống, đặc biệt là dùng bữa cùng người khác
– Khi vừa thức dậy hoặc trước khi đi ngủ
– Khi đang tập trung cho dự án hoặc sở thích cá nhân
– Khi dành thời gian cho gia đình, bạn bè
Các nghiên cứu cho thấy việc giới hạn sử dụng mạng xã hội ở mức khoảng 30 phút mỗi ngày có thể cải thiện đáng kể sức khỏe tinh thần, giảm cảm giác cô đơn và trầm cảm. Ngoài ra, tránh sử dụng điện thoại trước khi ngủ cũng giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ. Thay vì nằm lướt mạng, hãy thử đọc sách hoặc tạp chí vài phút. Đây là một thói quen nhỏ nhưng mang lại khác biệt lớn.
Loại bỏ yếu tố gây xao nhãng
Một cách hiệu quả để bắt đầu quá trình Digital Detox là tắt thông báo đẩy trên điện thoại. Hầu hết các ứng dụng mạng xã hội như Facebook, Instagram, X (Twitter), Pinterest hay các trang tin tức đều gửi cảnh báo mỗi khi có tin nhắn, lượt nhắc đến hoặc bài đăng mới.
Thay vì phản xạ kiểm tra ứng dụng mỗi khi có thông báo, hãy chủ động sắp xếp thời gian cố định trong ngày để đọc và phản hồi tin nhắn. Ví dụ, bạn có thể dành khoảng 20-30 phút mỗi ngày cho việc cập nhật thông tin, kiểm tra mạng xã hội hoặc trả lời tin nhắn. Cách làm này giúp bạn kiểm soát thời gian trực tuyến, giảm sự gián đoạn và duy trì sự tập trung trong các hoạt động quan trọng hơn.
BÀI LIÊN QUAN
Digital Detox bằng cách ra ngoài nhiều hơn
Ra ngoài nhiều hơn là một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất để giảm bớt sự phụ thuộc vào thiết bị công nghệ. Thay vì lướt mạng trong những khoảng thời gian rảnh, bạn có thể tận dụng cơ hội để gặp gỡ bạn bè, dùng bữa cùng nhau hoặc chỉ đơn giản là đi dạo quanh khu phố để hít thở không khí trong lành. Việc tham gia các hoạt động ngoài trời, lớp học nghệ thuật, thể dục hoặc workshop sáng tạo không chỉ giúp bạn rời xa màn hình mà còn khơi gợi cảm hứng mới mẻ và kết nối sâu sắc hơn với thế giới thật.
Xem thêm:
•7 điều bạn cần biết trước khi sửa mũi
•7 ngày detox thanh lọc cơ thể cho năm mới đầy năng lượng
•8 loài cây giúp thanh lọc không khí cho ngôi nhà của bạn
Nhóm thực hiện
Bài: Thùy Dung
Hình ảnh: Tổng hợp
