[ELLE Voice] Lời yêu của hương vị

Những ngày cuối năm luôn mang đến một nhịp điệu rất đặc biệt. Những bữa ăn sum vầy, những buổi hẹn muộn với bạn bè, những ly cà phê làm dịu buổi sáng se lạnh, hay chiếc bánh ngọt nhỏ khiến ta bớt cảm thấy lạc lõng giữa dòng người trên phố. Dường như mỗi khoảnh khắc của hương vị đều trở nên đậm đà hơn, chậm rãi mà cũng dịu dàng hơn. Bất giác, tôi tự hỏi: “Tại sao ẩm thực lại làm ta rung động?”.

Ta đã nói rất nhiều về sức mạnh chữa lành, khả năng xoa dịu và gợi nhớ ký ức của ẩm thực. Nhưng ẩm thực còn chạm vào ta bởi đằng sau nó luôn có một con người đang âm thầm hiện diện – một con người thực sự với những câu chuyện của riêng họ. Một bàn tay chăm chỉ. Một cơ thể dẻo dai đã được rèn luyện qua năm tháng. Một trái tim sâu nặng với vùng đất và con người. Một cảm quan nhạy bén với mùi vị, kết cấu. Một hành trình mà phần lớn chúng ta – những người thưởng thức – hiếm khi nhìn thấy. Ta nhớ món ăn, nhớ hương vị, nhớ cảm giác, nhưng ít khi biết đến người đã làm ra chúng.

Ẩm thực ngày nay đã vượt khỏi biên giới của sự nuôi dưỡng để trở thành một nhu cầu thưởng thức, một trải nghiệm sống, một diện mạo khác của niềm vui. Những khoảnh khắc ta chia sẻ bên gia đình, người thân, bạn bè, hay kể cả khi một mình, đều được nâng đỡ bởi sự công phu của những người dành cả ngày để nấu nướng, thử nghiệm, điều chỉnh, lặp đi lặp lại những việc mà họ đã làm trong suốt nhiều năm trời. Họ đánh đổi thời gian, sức lực, sự bền bỉ và thái độ nghiêm cẩn để tạo nên những “tác phẩm” chỉ hiện hữu trong khoảnh khắc rồi ngay lập tức biến mất – nhưng dư vị thì còn mãi.

Trong thế giới ẩm thực hôm nay, không ít phụ nữ đang làm những điều trên bằng tất cả tình yêu của mình. Họ có thể mang trong lòng những mục tiêu lớn lao: kể câu chuyện của một nền văn hóa qua ẩm thực, xây dựng một mô hình kinh doanh vững vàng, chinh phục đấu trường quốc tế… Nhưng cũng có khi, tất cả chỉ bắt đầu từ những khoảnh khắc rất nhỏ: phiên chợ sớm, mớ rau mới cắt và những bữa ăn giản dị của gia đình, viên kem và tách espresso của bố, hay cảm giác muốn tạo ra “một thứ gì đó tử tế” để mời người mình thương. Điểm đặc biệt là họ không tìm cách “giống” các đồng nghiệp nam – những người đã thống trị từ lâu trong ngành ẩm thực. Họ không cố gắng bớt mềm mại, ít cảm xúc hơn, cứng rắn hơn để được công nhận. Họ dùng chính những phẩm chất nữ tính – sự tỉ mỉ, tinh tế, kiên trì và thấu cảm – như một thứ vũ khí mềm mại nhưng sắc bén, giúp họ tạo nên sự khác biệt và đứng vững trong lĩnh vực vốn khắc nghiệt và nhiều định kiến này.

Doanh nhân Kim Oanh – founder của nhà hàng One River – nhấn mạnh vai trò của ẩm thực trong việc chuyển tải văn hóa và sự kết nối, tin rằng nữ giới có lợi thế về sự tỉ mỉ, chăm chút trong quá trình vận hành nhà hàng cường độ cao. Bếp trưởng Thùy Dung của Miên Sài Gòn tập trung vào sự “chân thành” và “nghiêm túc” trong bếp chuyên nghiệp, sử dụng cảm quan nhạy bén, tư duy logic và kỷ luật để vượt qua định kiến giới tính và giới hạn thể lực. Đầu bếp bánh ngọt Trâm Anh – người đứng sau những chiếc bánh tuyệt đẹp của Palais Des Douceurs và nhà hàng Aiii – đề cao tính chuẩn mực và “sức mạnh của sự dịu dàng”, xem sự xuất sắc là ngôn ngữ thuyết phục nhất. Trong lĩnh vực cà phê đặc sản – nơi kỹ thuật, sức bền và những cuộc thi chuyên nghiệp chiếm phần lớn sân khấu – Bella Thư Phạm lại chọn bước lên với vẻ đẹp dịu dàng và một trực giác mềm mại, biến sự thấu cảm thành lợi thế để chiến thắng trên sàn đấu thế giới. Điểm chung giữa họ chính là: để năng lực lên tiếng, để tính nữ dẫn đường.

Trong bối cảnh toàn cầu, những con số vẫn nhắc ta rằng bất bình đẳng chưa hề biến mất. Phụ nữ chiếm hơn một nửa lực lượng lao động trong ngành nhà hàng – khách sạn, nhưng tỷ lệ họ ở vị trí điều hành và bếp trưởng vẫn thấp hơn nhiều so với nam giới. Ở những nền ẩm thực được xem là đỉnh cao, chỉ một phần rất nhỏ nhà hàng gắn sao Michelin do nữ bếp trưởng dẫn dắt; tại nhiều thị trường, khoảng cách thu nhập giữa đầu bếp nam và nữ vẫn chưa được thu hẹp. Những con số ấy không phải để khiến ta bi quan, mà để nhắc rằng đằng sau mọi món ăn, mọi chiếc bánh, mọi ly cà phê chúng ta đang dễ dàng thưởng thức là rất nhiều nỗ lực của những người phụ nữ đã chọn không rời khỏi căn bếp chuyên nghiệp, dẫu hành trình vẫn còn lắm chông gai.

Chân dung bốn nhân vật trong ELLE Voices kỳ này chỉ là bốn lát cắt nhỏ trong bức tranh đó. Họ thành đạt nhưng không xa lạ. Ta có thể thấy họ thấp thoáng trong hình bóng một người chị, một người mẹ, một người bạn; trong hương vị của những bữa cơm nuôi ta lớn; trong niềm vui nhỏ khi chia nhau chiếc bánh ngon lành. Họ đang kể câu chuyện rất riêng của mình nhưng đồng thời cũng đang kể một câu chuyện chung về phụ nữ Việt Nam trong thế giới ẩm thực: kiên trì, quyết đoán, giàu cảm xúc mà không hề mềm yếu.

Thưởng thức không phải chỉ là công việc của chuyên gia. Khi ta ăn một món ngon bằng sự biết ơn, khi ta uống một ly cà phê bằng sự chú ý, ta sẽ nhận ra tình yêu đang hiện diện. Nếu thưởng thức bằng tình yêu, ta sẽ nhìn thấy tình yêu.

---

Xem thêm

•[ELLE Voice] Tiến sĩ Nguyễn Thanh Thúy: Giáo dục là hành trình tìm ra điều phù hợp nhất

•[ELLE Voice] Người dẫn đường trên hành trình tri thức

•[ELLE Voice] Họa sĩ Nguyễn Ngọc Đan: Thực hành nghệ thuật là sự giãi bày tư duy

---