Trong dòng chảy không ngừng của lịch sử thời trang, thập niên 40 hiện lên như một bức tranh đối lập đầy ám ảnh nhưng cũng không kém phần diệu kỳ. Đó là quãng thời gian mà sự khắc nghiệt của chiến tranh đã nung nấu nên một vẻ đẹp kiên cường, để rồi từ tro tàn ấy, khát vọng về sự xa hoa, nữ tính lại bùng cháy rực rỡ. Đây không đơn thuần là câu chuyện về những thay đổi trên sàn diễn; đó là hành trình biến đổi đầy cảm hứng của tinh thần, được dệt nên từ những sợi chỉ định mệnh, minh chứng cho sức mạnh của cái đẹp ngay cả trong bão tố. Từ chiếc áo giáp thô ráp đến giấc mơ hoa lệ của “New Look”, thập niên 40 là lời khẳng định hùng hồn: phong cách không bao giờ chết.
BÀI LIÊN QUAN
Tiết chế để tồn tại: Thời trang trong thời chiến (1940 – 1945)
Khi tiếng súng Chiến tranh Thế giới thứ hai vang lên, mọi xa hoa dường như tan biến vào hư không và thời trang không nằm ngoài vòng xoáy nghiệt ngã ấy. Từ những sàn diễn vốn lộng lẫy, ta chứng kiến sự trỗi dậy của một vẻ đẹp đầy thực tế và mạnh mẽ đến kinh ngạc. Vải vóc và nguyên liệu thô – những báu vật một thời – giờ đây đều hướng về tiền tuyến, thay đổi hoàn toàn cách ăn mặc, tư duy về cái đẹp, và thậm chí cả vai trò của phái nữ trong xã hội.
Trong bối cảnh khắc nghiệt ấy, các chế độ tem phiếu quần áo nghiệt ngã trở thành hiện thực ở nhiều quốc gia, nổi bật là Kế hoạch Trang phục Tiện ích (CC41) của Anh hay Quy định L-85 ở Mỹ, những “điều luật” tưởng chừng khô khan ấy lại trở thành lời hiệu triệu về lòng yêu nước và sự sẻ chia. Phụ nữ khắp nơi chấp nhận những trang phục đơn giản, tinh gọn như một phần đóng góp thầm lặng cho quê hương, biến sự thiếu thốn thành một tuyên ngôn thầm lặng về phong cách: sự khiêm tốn, chức năng và hiệu quả. Tinh thần “Tận dụng và sửa chữa” trở thành kim chỉ nam. Người phụ nữ trở nên khéo léo hơn, biết cách vá víu, biến tấu những bộ quần áo cũ kỹ, thể hiện tinh thần tiết kiệm và sức sáng tạo phi thường.
Giữa khói lửa chiến tranh, khái niệm “Utility Chic” ra đời, trở thành triết lý xuyên suốt định hình tủ đồ của phái đẹp. Đây là vẻ đẹp của sự tiết chế, của sức mạnh ẩn mình. Không còn chỗ cho sự rườm rà hay phô trương, những bộ trang phục thời kỳ này là bản giao hưởng của sự tinh giản và gọn gàng, phản ánh một tinh thần kiên cường, sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách.
Nếu việc sử dụng những đường cắt may gọn gàng cùng phần độn vai vuông vức biểu trưng cho trách nhiệm, thì việc giữ lại chi tiết thắt eo nhẹ nhàng sẽ giúp giữ được nét nữ tính của phái nữ. Chiều dài gấu váy được giữ ngang hoặc ngay dưới đầu gối là một lựa chọn vừa tiết kiệm vải, vừa đảm bảo sự thanh lịch và tiện dụng. Mọi chi tiết dư thừa như ve áo lớn, hàng cúc cầu kỳ hay những đường xếp ly tốn vải đều được cắt giảm triệt để, thể hiện sự tối giản đến tận cùng. Bảng màu chủ yếu là tông trầm, đôi khi được điểm xuyết những họa tiết đơn giản để xua đi không khí ảm đạm.
Những bộ suit may đo nam tính với cầu vai rộng, độn cao với phần eo thắt gọn trở nên phổ biến, trở thành “đồng phục” của những người phụ nữ tiên phong. Chân váy đi kèm thường là dáng thẳng hoặc chữ A, mang lại sự tiện lợi tối đa trong mọi hoạt động. Váy sơ mi với thiết kế đơn giản, hàng cúc phía trước và cổ áo khiêm tốn, cũng trở thành lựa chọn hàng ngày lý tưởng. Chúng đa dụng, dễ mặc và tiết kiệm vải tối đa, đáp ứng được tiêu chí thực dụng của thời cuộc. Song song đó, quần dài, từng bị coi là “điều cấm kỵ” đối với phụ nữ, đã dần được chấp nhận rộng rãi, đặc biệt là với những người phụ nữ lao động nặng nhọc. Với cạp cao và ống rộng, chúng không chỉ mang lại sự thoải mái mà còn là biểu tượng đầy sức mạnh cho năng lực và vị thế mới của người phụ nữ – hình ảnh “Rosie the Riveter” đã trở thành biểu tượng bất hủ cho tinh thần ấy. Sự xuất hiện của các biểu tượng thời trang như Katharine Hepburn trong những chiếc quần dài đã góp phần không nhỏ vào việc bình thường hóa xu hướng này, mở đường cho một sự giải phóng trang phục đầy ý nghĩa.
Khi quần áo bị hạn chế, phụ kiện trở thành “vũ khí bí mật” để thể hiện phong cách cá nhân. Những chiếc mũ piilbox, bicorne nhỏ xinh, khăn trùm đầu turban hay snood (giúp giữ tóc gọn gàng trong nhà máy) được làm từ các vật liệu không bị phân phối tem phiếu, trở nên thịnh hành. Giày dép cũng sáng tạo hơn với các vật liệu thay thế như gỗ, nút chai. Đặc biệt, sắc son môi và sơn móng tay đỏ rực trở thành một nét chấm phá nhỏ bé nhưng đầy sức sống, một cách để phái đẹp khẳng định sự quyến rũ tinh tế giữa thời cuộc khắc nghiệt.
Kiến Tạo Sư & Biểu Tượng Phong Cách: Những Linh Hồn Định Hình Một Thế Hệ
Thập niên 1940, dù khắc nghiệt, vẫn sản sinh ra những tên tuổi không chỉ là nhà thiết kế, mà còn là những người kể chuyện bằng vải vóc, những biểu tượng thời trang đã định hình cả một thế hệ và để lại dấu ấn không phai trong lịch sử.
Trong số đó, chúng ta không thể không nhắc đến những nhà thiết kế đã tạo nên dấu ấn riêng biệt: Claire McCardell với vai trò tiên phong trong đồ thể thao Mỹ và những thiết kế may sẵn tiện dụng; Norman Norell với những sáng tạo tinh xảo, may đo chất lượng cao ngay cả trong thời khan hiếm; Lucien Lelong – người hùng thầm lặng đã giữ gìn thời trang cao cấp Paris trong thời chiến và hồi sinh ngành công nghiệp hậu chiến với “Théâtre de la Mode”; Cristóbal Balenciaga – bậc thầy Haute Couture với tầm nhìn độc đáo về sự thanh lịch cùng kỹ thuật cắt may và dựng phom/ cấu trúc thượng thừa; Gilbert Adrian (Adrian), nhà thiết kế trang phục đã tạo nên những bộ suit với cầu vai rộng biểu tượng của Hollywood và bộ đôi Louis Réard & Jacques Heim – những người đã dũng cảm giới thiệu bộ bikini hiện đại vào năm 1946.
Bên cạnh đó, các biểu tượng phong cách cũng đã truyền cảm hứng mạnh mẽ: Katharine Hepburn với sự táo bạo phá vỡ chuẩn mực nữ tính truyền thống khi phổ biến quần dài, những nữ thần màn bạc Hollywood như Joan Crawford, Rita Hayworth, Lauren Bacall đã mang lại sự thoát ly và định hình hình mẫu quyến rũ, vũ công Micheline Bernardini gây sốc khi trình diễn bikini đầu tiên.
Nhưng chính Christian Dior mới là ông hoàng của nửa sau thập niên 1940, người đã kiến tạo nên một di sản vĩ đại. Với sự ra đời của “New Look” vào năm 1947, ông đã làm một cuộc cách mạng táo bạo, tái giới thiệu sự lộng lẫy và một hình dáng siêu nữ tính hoàn toàn đối lập với những đường nét thực dụng thời chiến. New Look, với vòng eo thon gọn, vai mềm mại và chân váy xòe bồng bềnh tốn vải, không chỉ là một bộ sưu tập; đó là một tuyên ngôn về sự hồi sinh, về khao khát cái đẹp và niềm hy vọng sau những năm tháng u tối. Cách tiếp cận kiến trúc trong thiết kế và kỹ thuật xây dựng phức tạp của Dior đã biến vải thành những tác phẩm điêu khắc nghệ thuật, định hình lại hoàn toàn khái niệm về sự quyến rũ hậu chiến và mở ra một chương mới đầy huy hoàng cho thời trang cao cấp.
BÀI LIÊN QUAN
Khát vọng hồi sinh: “The New Look”
Dù chiến tranh đã kết thúc nhưng khát khao thoát ly khỏi sự khắc khổ và trở lại với vẻ đẹp, sự sang trọng vẫn âm ỉ cháy trong lòng xã hội. Khát vọng ấy bùng nổ mạnh mẽ vào ngày 12/2/1947, khi Christian Dior trình làng bộ sưu tập đầu tay, được báo chí đặt tên là “New Look”. Cái tên này nhanh chóng đi vào lịch sử thời trang như một tuyên ngôn mạnh mẽ, từ chối quá khứ kham khổ và mở ra một kỷ nguyên huy hoàng.
“New Look,” với tên gọi ban đầu “Corolle” (cánh hoa) và “En Huit” (số tám), đã tái khẳng định mạnh mẽ vẻ đẹp nữ tính một cách đầy kiêu hãnh. Phong cách này nổi bật với đường cầu vai tự nhiên, mềm mại, đối lập hoàn toàn với chiếc áo vai độn vuông vức thời chiến. Eo ong là điểm nhấn trung tâm, tạo nên dáng hình đồng hồ cát lý tưởng. Đặc biệt, những chiếc váy xòe rộng, bồng bềnh từ phần vòng eo bé xíu (thường dài đến ngang bắp chân) là biểu trưng cho sự xa hoa và tự do sau thời kỳ thiếu thốn vải vóc. Phần ngực được đẩy cao cùng hông độn nhẹ, tôn lên đường cong gợi cảm của phái nữ. Bên cạnh đó, bộ suit “Bar”, gồm áo khoác chiết eo và váy bồng bềnh, là biểu tượng tối thượng của phong cách này, gói gọn sự pha trộn giữa cấu trúc may đo tinh xảo và vẻ nữ tính phóng đại.
Dior không ngần ngại sử dụng những loại vải cao cấp và các chi tiết trang trí cầu kỳ, cùng phụ kiện tinh tế như găng tay dài, mũ thanh lịch và giày cao gót, tạo nên vẻ đẹp bóng bẩy, duyên dáng. Với niềm đam mê kiến trúc, Dior đã xây dựng trang phục của mình tỉ mỉ như những công trình điêu khắc, sử dụng các kỹ thuật bị lãng quên để tạo ra hình dáng cấu trúc ấn tượng. Sự hợp tác với ông trùm dệt may Marcel Boussac cũng giúp Dior có nguồn tài chính dồi dào, cho phép ông sử dụng lượng vải khổng lồ và trình bày bộ sưu tập hoành tráng, thu hút sự chú ý toàn cầu.
Tác động của “New Look” là tức thì và sâu rộng. Nó đơn phương tái khẳng định vị thế của Paris là trung tâm không thể tranh cãi của thời trang cao cấp, trở thành biểu tượng phục hưng của Pháp. Dù vấp phải một số chỉ trích về sự “lãng phí” vải (như lời mỉa mai của Coco Chanel), khát khao áp đảo về sự quyến rũ đã vượt qua mọi phản đối. “New Look” báo hiệu sự trở lại của chủ nghĩa tiêu dùng và sự thịnh vượng đang trỗi dậy, đồng thời nhanh chóng lan tỏa sang cả thời trang may sẵn và các mẫu may tại nhà, định hình toàn bộ một kỷ nguyên của trang phục thanh lịch, nữ tính kéo dài đến những năm 1950. Thành công vang dội của New Look không chỉ đến từ thiết kế mà còn từ sự đồng điệu với khát vọng của thời đại. Nó mang đến một giấc mơ về sự xa hoa và sung túc, là biểu tượng mạnh mẽ của sự giải phóng và khao khát trở lại một cuộc sống tươi đẹp hơn. Dior đã tái định nghĩa không chỉ một diện mạo, mà còn một cái nhìn mới về cuộc sống, tôn vinh lý tưởng truyền thống về người phụ nữ và từ chối phong cách “nam tính” của quân phục thời chiến
Để di sản thời trang này thực sự “sống dậy,” không thể không nhắc đến những nàng thơ quyền lực đã khoác lên mình “New Look.” Từ sự tinh tế hoàng gia của Công chúa Margaret, đến tuyên ngôn quyền lực của Đệ nhất phu nhân Argentina Eva Perón (Evita) – người đã biến những bộ cánh Dior thành “đồng phục” không chính thức. Ngay cả những biểu tượng màn bạc Hollywood như Rita Hayworth và Marlene Dietrich (vốn nổi tiếng với phong cách menswear táo bạo) cũng không nằm ngoài sức hút này. Họ đã chứng minh sự đa dạng và khả năng thích nghi của “New Look” với nhiều phong cách cá nhân, giúp nó trở thành một di sản bất tử, không chỉ định hình thời trang mà còn kể câu chuyện về quyền lực, sự hồi sinh và vẻ đẹp vĩnh cửu.
Di Sản “New Look” Trong Dòng Chảy Thời Trang Đương Đại
Là “cha đẻ” của “New Look,” nhà mốt Dior luôn là người lưu giữ và tái hiện di sản này một cách trung thực nhưng cũng đầy đổi mới. Kể từ khi Monsieur Dior qua đời, mỗi giám đốc sáng tạo đều có cách riêng để diễn giải “New Look.” Trong những bộ sưu tập Haute Couture đầu tiên cho Dior (đặc biệt là Thu/Đông 2012 và 2013), Raf Simons đã có sự tôn vinh trực tiếp đến “New Look”. Ông đã duy trì phom dáng của chiếc Bar suit kinh điển với phần eo thắt gọn, nhưng kết hợp cùng quần hoặc váy mini thay vì váy xòe dài, mang đến sự tươi mới và năng động. Raf cũng đưa thêm các miếng đệm hông tinh tế để nhấn mạnh đường cong, nhưng với một tinh thần hiện đại, ít cấu trúc hơn, tạo ra dáng vẻ bồng bềnh đặc trưng nhưng nhẹ nhàng, thanh thoát hơn.
Dù Balenciaga có phong cách rất khác biệt – thường tập trung vào hình khối, cấu trúc phom dáng và ít nhấn mạnh vào eo thon hơn Dior – nhưng ông cũng có những bộ sưu tập (như BST Xuân-Hè 1947) thể hiện sự xa hoa và trở lại với vẻ đẹp nữ tính sau chiến tranh, có phần tương đồng về tinh thần. Ông tập trung vào sự tinh xảo trong cắt may và xử lý chất liệu để tạo ra những đường cong mà không cần quá nhiều cấu trúc bên trong, thể hiện sự “lãng phí” vải một cách có chủ đích, tương tự như sự xa hoa của “New Look”.
Nổi tiếng với những thiết kế lộng lẫy và quyến rũ, Zuhair Murad thường xuyên lấy cảm hứng từ những thập niên vàng son của Hollywood và haute couture cổ điển, trong đó có “New Look”. Các thiết kế của Murad luôn tôn vinh đường cong cơ thể phụ nữ với phần eo thắt chặt, ngực được nâng và hông được làm nổi bật, tạo nên dáng đồng hồ cát quyến rũ lý tưởng. Dù là váy dạ hội lấp lánh hay suit cách điệu, phom dáng cơ bản này vẫn được duy trì. Ông không ngần ngại sử dụng những chất liệu cao cấp nhất như lụa, satin, ren, kết hợp với kỹ thuật đính kết, thêu tay tinh xảo, thể hiện sự sang trọng và khao khát cái đẹp tuyệt đối.
Và không chỉ trên sàn runway, tinh thần “New Look” còn tiếp tục tỏa sáng trên những thảm đỏ danh giá, nơi các biểu tượng hiện đại tái hiện vẻ đẹp bất hủ này bằng ngôn ngữ thời trang riêng. Tại Cannes 2019, Elle Fanning đã mang đến một hơi thở cổ điển đầy mê hoặc, gợi nhớ về sự duyên dáng của New Look mà không cần phải sao chép nguyên bản. Đến Met Gala 2025, Monica Barbaro lại một lần nữa khẳng định sức hút vượt thời gian của “New Look”, cho thấy vẻ đẹp đồng hồ cát được tôn vinh vẫn luôn là một tuyên ngôn quyền lực và lôi cuốn trên bất kỳ thảm đỏ nào. Hai khoảnh khắc ấy là minh chứng sống động rằng “New Look” không chỉ nằm trong viện bảo tàng, mà còn là nguồn cảm hứng vô tận cho vẻ đẹp nữ tính đỉnh cao của thế kỷ 21.
Ứng Dụng “New Look” Cho Quý Cô Việt thời thượng
“The New Look” đôi khi khiến người ta liên tưởng đến sự lộng lẫy xa xỉ chỉ dành cho sàn diễn hay thảm đỏ. Thế nhưng, tinh thần cốt lõi của nó nhằm tôn vinh đường cong nữ tính, vẻ thanh lịch và duyên dáng lại là nguồn cảm hứng bất tận để mọi quý cô Việt Nam nâng tầm phong cách cá nhân một cách tinh tế, không hề cầu kỳ. Đặc biệt, “New Look” gợi lên hình ảnh người phụ nữ thanh lịch, có chủ đích trong cách ăn mặc, hoàn toàn tương đồng với xu hướng “quiet luxury” đang thịnh hành hiện nay. Phom dáng đồng hồ cát đặc trưng, với váy xòe và eo siết, không chỉ tôn lên vóc dáng mảnh mai của phụ nữ Việt mà còn linh hoạt cho từ môi trường công sở đòi hỏi sự chỉn chu, đến các sự kiện cần phong thái trang trọng.
Để mang hơi thở “New Look” vào tủ đồ hàng ngày một cách tinh tế và hiện đại, hãy bắt đầu từ việc tôn vinh vòng eo con kiến – điểm cốt lõi làm nên phong cách này. Hãy ưu tiên những thiết kế có phần chiết eo rõ ràng hoặc sử dụng thắt lưng bản vừa, nhỏ để tạo điểm nhấn. Váy liền chữ A, váy midi có dây thắt eo, hay những chiếc áo peplum kết hợp chân váy bút chì đều là những lựa chọn tuyệt vời. Ngay cả với áo khoác, hãy tìm kiểu dáng có thể thắt eo hoặc đường may ôm sát phần này để định hình phom dáng chuẩn.
Thay vì những chiếc váy dạ hội bồng bềnh đồ sộ, hãy chọn váy midi xòe nhẹ nhàng hoặc chân váy chữ A dài qua gối để giữ vẻ thanh thoát mà vẫn thoải mái trong tiết trời Việt Nam. Chất liệu như cotton, linen, hay lụa với độ rủ vừa phải sẽ giúp bạn duy trì vẻ bay bổng. Kết hợp chúng cùng áo sơ mi kiểu cách hoặc áo blouse đơn giản sẽ tạo nên vẻ ngoài sang trọng, kín đáo. Hãy ưu tiên phom dáng vai tròn mềm mại thay vì những thiết kế độn vai cứng nhắc. Những chiếc áo blouse có tay bồng nhẹ, tay cánh tiên hoặc áo cổ thuyền sẽ mang đến vẻ duyên dáng, nữ tính mà vẫn giữ được nét hiện đại. Bạn có thể dễ dàng tìm thấy những item này ở các local brand Việt Nam.
BÀI LIÊN QUAN
Hãy thử phối đồ theo kiểu “modern retro” bằng cách sơ vin áo sơmi cùng chân váy, sau đó thêm một chiếc thắt lưng bản nhỏ để siết eo và tạo điểm nhấn. Hoàn thiện set đồ với những phụ kiện cổ điển như đôi giày mũi nhọn thanh mảnh, một chiếc túi top-handle duyên dáng, và đặc biệt không thể thiếu son môi đỏ – biểu tượng vượt thời gian của sự quyến rũ và tự tin. Với những bí quyết này, bạn hoàn toàn có thể biến “New Look” từ sàn diễn thành phong cách riêng đầy cuốn hút của mình.
Xem thêm:
Thời trang của BLACKPINK Jisoo trong phim Snowdrop: Không Dior nhưng rất Dior
BST Dior Thu-Đông 2024: Cuộc phiêu lưu hoài niệm mang tên Miss Dior 1967
Nhóm thực hiện
Bài: Thanh Nguyễn
Ảnh: Tổng hợp
