[Review phim] “A Complete Unknown”: Chuyện Hoàng Tử Bé và cây đàn ghi ta

Ngày 14/1/1961, một chàng trai trẻ đi nhờ xe từ Minnesota, đặt chân đến New York trong một ngày mùa đông lạnh lẽo. Cậu bé đó với mũ nhung, khăn quàng cổ, ba lô trên vai và mang theo cây đàn guitar, bắt đầu hành trình thay đổi diện mạo âm nhạc toàn cầu. Chàng trai 19 tuổi vô danh ấy chính là Bob Dylan, người sau này sẽ trở thành huyền thoại có sức ảnh hưởng sâu rộng đến nền văn hóa Mỹ trong suốt những năm 1960. Lấy cảm hứng từ cuốn sách Dylan Goes Electric! của Elijah Wald (2015), A Complete Unknown tập trung khắc họa một thời kỳ quan trọng trong đời anh, khi Dylan lần đầu tiên chuyển mình từ nhạc dân ca truyền thống sang nhạc rock với guitar điện.

Hành trình khám phá thế giới và sự tự do

A Complete Unknown mở đầu khi Dylan đặt chân đến Greenwich Village vào năm 1961, tìm gặp thần tượng Woody Guthrie (Scoot McNairy) của mình. Trong hành trình đến thăm Guthrie tại bệnh viện Greystone Park, Dylan tình cờ gặp Pete Seeger (Edward Norton), người đang ở đó thăm bạn mình. Sau một lời mời thân tình, Dylan chơi Song for Woody cho Guthrie nghe. Cả Seeger và Guthrie đều sửng sốt trước tài năng vượt trội của anh. Nhận thấy sự đặc biệt trong anh, Seeger quyết định trở thành người thầy đầu tiên của Dylan, giới thiệu chàng ca sĩ trẻ đến với thế giới âm nhạc dân gian tại Village. Bob Dylan dưới sự dẫn dắt của Seeger, dần dần trở thành một phần của Greenwich Village. 

James Mangold chọn khắc họa một giai đoạn đặc biệt trong đời Dylan, những năm tháng đầu tiên của anh ở New York, khi chàng trai trẻ này bắt đầu ghi dấu tại các quán cà phê Greenwich Village và giao lưu với những tên tuổi lớn trong làng nhạc. Trong giai đoạn mà A Complete Unknown ghi lại, Dylan không chỉ bị ảnh hưởng bởi Woody Guthrie mà còn bởi nhiều nhân vật khác. Chính tại nơi này, Dylan gặp gỡ những nhân vật quan trọng trong đời và sự nghiệp, từ những người bạn, những người thầy như Pete Seeger, Woody Guthrie, cho đến những người phụ nữ có ảnh hưởng lớn đến con đường nghệ thuật của anh. Mỗi cuộc gặp gỡ đều mang đến cho Dylan những trải nghiệm sâu sắc, đồng thời mở ra cho anh những cánh cửa mới để khám phá bản thân và thế giới xung quanh. 

Trong đó, Sylvie Russo (Elle Fanning) là phiên bản khác của Suze Rotolo, người phụ nữ xuất hiện trên bìa album Freewheelin’ Bob Dylan. Dylan truyền cảm hứng cho cô gái trẻ bằng những câu chuyện về cuộc sống lang thang của một kẻ hành khất ở lễ hội. Cũng như một người kể chuyện rong ruổi, anh không ngừng sáng tạo và thay đổi câu chuyện của mình. Mặc dù có tình yêu và sự kết nối, nhưng cô gần như không hiểu hết về Dylan, ngay cả khi anh đã trở thành một huyền thoại. 

Joan Baez (Monica Barbaro) cũng là một nhân vật quan trọng khác trong cuộc đời Dylan. Quan hệ giữa cả hai là sự gắn kết của hai con người cùng chia sẻ những lý tưởng, những khát khao thay đổi. Tuy nhiên, chính sự khác biệt trong cách tiếp cận âm nhạc và đời sống đã khiến mối quan hệ này trở nên căng thẳng và tan vỡ. 

Một trong những điểm nổi bật của bộ phim là khả năng tái hiện một cách sống động bối cảnh xã hội và văn hóa của những năm 1960, khi làn sóng âm nhạc dân gian đang nở rộ tại trung tâm thành phố New York. Đó là một thế giới ngập tràn khói thuốc lá, những buổi đọc thơ đầy cảm hứng… Tại Greenwich Village – trung tâm của âm nhạc dân gian, cũng là nơi tập trung của những người phản chiến, Dylan bắt đầu xây dựng sự nghiệp của mình. 

Hoàng tử bé và Bob Dylan: Hai hình mẫu của sự phản kháng

Ngoài tái hiện hành trình sự nghiệp của Bob Dylan, A Complete Unknown còn khám phá sâu sắc những câu hỏi về bản chất của một nghệ sĩ: sự cô đơn của vinh quang, cuộc tìm kiếm chân lý và sự giằng co giữa niềm vui và nỗi đau trong sáng tạo nghệ thuật. 

Những năm 1960, khi nước Mỹ bị bao phủ bởi cái bóng của Chiến tranh Lạnh, những biến động từ Chiến tranh Việt Nam cũng như những phong trào đòi quyền dân sự và bình đẳng cho người Mỹ gốc Phi… âm nhạc cũng chứng kiến sự thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt là dòng nhạc rock, blues và nhạc dân gian. Trong bối cảnh này, âm nhạc trở thành một công cụ quan trọng để phản ánh những bất mãn, khát vọng và hy vọng của giới trẻ. Qua việc khắc họa hành trình của Dylan từ một nghệ sĩ trẻ tuổi mơ mộng đến một biểu tượng của phong trào phản chiến, A Complete Unknown không dừng ở câu chuyện về một cá nhân mà còn là câu chuyện về sự chuyển mình của nước Mỹ vào thời điểm đó. 

---

Xem thêm

• Phim tiểu sử – “mỏ vàng” mới của Hollywood

• Nhìn lại hành trình yêu của Timothée Chalamet và Kylie Jenner

• Francoise Hardy – người phụ nữ trong thơ của Bob Dylan

---

Khi Bob Dylan bước vào dòng nhạc dân gian, anh được kỳ vọng sẽ tiếp tục theo đuổi những giá trị cũ, bảo vệ sự trong sáng của thể loại này nhưng anh nhanh chóng nhận ra rằng để thể hiện được những gì đang xảy ra trong xã hội Mỹ, âm nhạc của anh cần phải thay đổi. Trong khi Pete Seeger và những người yêu thích nhạc dân gian vẫn muốn giữ lại những giá trị cũ, Dylan lại nhìn thấy một thế giới mới, một thế giới nơi âm nhạc không chỉ là công cụ để kể lại những câu chuyện của quá khứ mà còn là phương tiện để đối diện với những vấn đề hiện tại. Anh từ chối giữ lại những quy chuẩn cũ, từ bỏ âm nhạc dân gian thuần túy để chuyển sang chơi nhạc điện tử, điều này gây tranh cãi trong cộng đồng âm nhạc dân gian lúc bấy giờ. 

Bộ phim cho thấy sự đấu tranh nội tâm của Dylan khi phải đối mặt với những áp lực từ công chúng, từ giới hâm mộ và các nhà phê bình, những người không chấp nhận sự thay đổi trong âm nhạc của anh. Nhưng điều này cũng phản ánh chính xác tâm trạng của xã hội Mỹ lúc bấy giờ: một xã hội đang bị chia rẽ bởi sự thay đổi nhanh chóng, giữa thế hệ cũ và thế hệ mới, giữa truyền thống và cách tân. A Complete Unknown tái hiện rõ sự nổi lên của phong trào phản kháng trong âm nhạc, đặc biệt là những bài hát mang tính chính trị mạnh mẽ của Dylan như Masters of War, Blowin’ in the Wind hay The Times They Are a-Changin’. Những bài hát này trở thành những tuyên ngôn chính trị, phản ánh sự bất mãn và khao khát thay đổi của thế hệ trẻ. 

Câu chuyện của Bob Dylan trong A Complete Unknown gợi lên nhiều liên tưởng đến nhân vật Hoàng Tử Bé từ tác phẩm kinh điển của Antoine de Saint-Exupéry. Trong cuốn sách, Hoàng Tử Bé là một nhân vật nhỏ bé nhưng sâu sắc, đi qua các hành tinh và gặp gỡ nhiều người lớn, tất cả đều sống theo những quy tắc và hệ giá trị mà cậu không thể hiểu nổi. Cậu là hiện thân của sự trong sáng, nhưng đồng thời cũng mang trong mình sự phản kháng đối với những chuẩn mực xã hội mà người lớn tạo ra. 

Giống như Hoàng Tử Bé, Dylan là một chàng trai trẻ mơ mộng, luôn tìm kiếm cái “tôi” thực sự qua âm nhạc. Với cây đàn ghi ta trong tay, anh khao khát tìm sự tự do. Dù nhỏ bé và có phần ngây thơ, cả hai lại mang trong mình những câu hỏi lớn về cuộc sống, về bản thân và sự phản kháng nhẹ nhàng nhưng mạnh mẽ với thế giới. Và giống như Hoàng Tử Bé, Dylan đã phải đối diện với sự cô độc, cảm giác lạc lõng để theo đuổi con đường riêng của mình.

Trong vai Dylan, Timothée Chalamet mang đến một hình ảnh đầy ám ảnh của chàng trai trẻ với chất giọng khàn và vẻ ngoài tĩnh lặng. Dylan trong A Complete Unknown không chỉ là một nghệ sĩ, mà là một người đàn ông lạc lõng, sống trong thế giới của chính mình. Anh lang thang qua những mối quan hệ, có những cuộc gặp gỡ thoáng qua rồi vụt biến mất, như thể chẳng có gì thực sự quan trọng ngoài âm nhạc.

A Complete Unknown bắt đầu và kết thúc bằng bản thu kinh điển của Woody Guthrie, So Long, It’s Been Good to Know Yuh. “Chúng tôi nói về ngày tận thế, rồi chúng tôi hát một bài hát rồi lại hát lại.” Đây là một tuyên ngôn về âm nhạc phản chiến, tương tự như Masters of War. Câu cuối cùng của bài hát mang lại cái nhìn về tinh thần tự do của Dylan và sức hấp dẫn đặc biệt của bộ phim: “Bụi đất cũ kỹ bụi bặm này đang đưa tôi về nhà và tôi phải trôi dạt theo.”