Được công nhận là một trong những học giả có ảnh hưởng hàng đầu trong thế giới nghệ thuật hiện đại, với mong muốn đưa lĩnh vực này đến gần hơn nữa với đông đảo độc giả, Schlesser đã kết hợp tính chuyên môn với khả năng hư cấu hấp dẫn. Cũng vì lẽ đó, thay vì những bài viết đơn lẻ và rời rạc, tác giả đã hệ thống hóa các trải nghiệm cá nhân và trở thành một người dẫn chuyện vô cùng cuốn hút.
NGHỆ THUẬT VÀ CUỘC SỐNG
Câu chuyện trong Đôi mắt của Mona bắt đầu khi cô bé Mona trải qua một ngày bị mất thị lực tạm thời. Trong 63 phút dài nhất đời mình, em không thể nhìn thấy bất cứ thứ gì, trước khi ánh sáng quay trở lại – đột ngột hệt như lúc nó biến mất. Các bác sĩ chẩn đoán đây là một “cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua”, một hiện tượng y học hiếm gặp, chưa rõ nguyên nhân và không thể dự đoán khả năng tái phát. Trước tình hình ấy, thay vì đưa Mona đến khám định kỳ với một bác sĩ về thần kinh trẻ em, ông ngoại – người mà cô bé gọi là “Dadé” – quyết định đưa cháu gái yêu dấu đến thăm các viện bảo tàng để chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nghệ thuật mà theo ông, là “một liệu trình điều trị hoàn toàn khác”.
Và thế là suốt 52 tuần sau đó, hai ông cháu đã cùng nhau du hành qua nhiều thời kỳ và dòng chảy nghệ thuật: từ hội họa Phục Hưng đến chủ nghĩa lãng mạn, từ siêu thực đến Pop Art, hậu hiện đại và nghệ thuật sắp đặt. Họ ghé thăm ba bảo tàng lớn của Paris là Louvre, Orsay và Beaubourg, nơi họ được gặp gỡ những danh họa như Botticelli, Goya, Monet, Kahlo, Van Gogh… Trong hành trình ấy, Mona không chỉ được ngắm nhìn cái đẹp dưới mọi hình thái, mà còn trải qua nhiều tầng cảm xúc, học cách lắng nghe và chiêm nghiệm cuộc đời qua câu chuyện của các vĩ nhân và di sản họ để lại. Tác giả đã khéo léo đan cài hai mạch truyện để từ đó, đưa bài học nghệ thuật vào đời sống của nhân vật một cách tự nhiên, không gượng ép.
BÀI LIÊN QUAN
DU HÀNH VÀO NHỮNG MIỀN KHÁC
Đôi mắt của Mona không chỉ là một trải nghiệm thị giác mà còn là một chuyến xê dịch theo nhiều nghĩa. Ở phương diện “vật lý”, trong từng chương sách, Schlesser không chỉ phân tích các tác phẩm mà còn liên hệ đến bối cảnh lịch sử, nơi độc giả được du hành qua những vùng đất và thời đại quan trọng: nước Ý thời Phục Hưng với các nhà bảo trợ giàu có; nước Pháp thế kỷ 17-18, khi hội họa trở thành công cụ chuyển tải các phát kiến khoa học; hay Bắc Âu với những họa sĩ kiên trì phá bỏ định kiến. Những liên kết ấy không chỉ làm phong phú kiến thức mà còn góp phần chuyển hóa cái “nhìn” thành cái “thấy” sâu sắc hơn.
Không chỉ vậy, hành trình này còn là một chuyến đi sâu vào tâm khảm. Bởi nghệ thuật vốn là không gian mở với nhiều chiều kích diễn giải, nên trong quá trình nỗ lực giải mã những gì ta nhìn thấy, ta cũng đồng thời mở lòng với chính mình, để đón nhận cảm xúc mới từ những trải nghiệm cũ và ký ức đã qua. Tác động của nó không thể đoán trước: có thể là sự chữa lành, cũng có thể là cảm giác chìm sâu. Nhưng dẫu thế nào, hành trình ấy cũng đã giúp ta học cách dũng cảm đối diện, có thể dần hòa giải với nỗi đau và trở nên mạnh mẽ, trưởng thành hơn.
Có thể nói, qua 52 tuần đồng hành cùng Mona và Dadé với 52 chương sách, độc giả không ngừng phóng chiếu bản thân qua các tác phẩm – không chỉ theo chiều ngang của không gian địa lý, mà còn theo chiều dọc của thời gian và chiều sâu của nội tâm. Đó chính là ma thuật của nghệ thuật, và Schlesser đã nắm bắt điều đó một cách tài tình. Để rồi đến cuối cùng, dù là chuyến đi trong thế giới vật lý hay trong tâm tưởng, trải nghiệm ấy vẫn vô cùng đáng giá – một khi ta hiểu rằng “những điều kỳ diệu luôn có thể xảy ra”.
Xem thêm
•[Giới thiệu sách hay] “Ba người vượt ngục Guyane”: Hành trình ly kỳ của ba nghĩa sĩ quả cảm
•[Giới thiệu sách hay] “Vẻ đẹp của cuộc sống”: Soi tâm mình qua dáng hình thiên nhiên
•12 quyển sách về lịch sử Việt Nam hay nhất giúp bạn thêm yêu sử Việt
Nhóm thực hiện
Bài: Ngô Thuận Phát
Ảnh: Tư liệu
