Để chinh phục Tú Làn, tôi đã phải trải qua những loại địa hình, địa chất thay đổi liên tục: đồng cỏ xanh rì chấm điểm hoa dại không tên mà thơm ngát, thung lũng nhà ai đầy những cây keo, bờ sông đầy mưa, dốc núi cao sừng sững, rừng nguyên sinh rậm rạp các thảm xanh vô số sắc độ, hang khô tầng lớp nhũ đá măng đá, hang ướt cuồn cuộn sông ngầm.

Bạn nên là một cá nhân có thói quen tập luyện thể dục thường xuyên, hoặc có nền tảng thể lực dồi dào, hoặc có ít nhiều kinh nghiệm leo núi đi hang, hoặc có ý chí hừng hực và không ngại xây xát bị thương, hoặc tất cả những điều trên khi đến với Tú Làn 4 ngày. Đổi lại, sau 4 ngày băng rừng, vượt hang, trèo đèo, lội suối, đu dây… bạn sẽ trở về và thành một con người khác.

Vẻ đẹp của thạch nhũ và sông ngầm trong Hang Kim.

Trekking đến hang Tú Làn phải vượt qua nhiều loại địa hình, dốc đứng cheo leo.

Tú Làn 1, 2, 3 và ngay cả Sơn Đoòng cũng khác hoàn toàn với Tú Làn 4. Đó là 4 ngày thách thức mọi giới hạn trong tôi.

Du lịch

Xuyên rừng chinh phục đỉnh Sừng Trâu

Những điều ngoài dự đoán

Ngày đầu tiên là ngày thử thách thể lực và sức chịu đựng bậc nhất. Vì sao? Vì tôi nghĩ 90% mọi người, trong đó có tôi, không ngờ được điều gì đang chờ mình hôm ấy. Từ văn phòng Oxalis Adventure (đơn vị khai thác thám hiểm Tú Làn và Sơn Đoòng) bước ra, ai nấy vẫn hớn hở, tư duy vẫn thuộc về đồng bằng và những cái iPhone. Thậm chí, cô bạn đồng hành với tôi còn nghĩ sẽ có xe đưa mình đến tận cửa hang, chỉ cần bước vào tham quan. Vậy mà cả nhóm lập tức phải leo 3 ngọn núi, cả lên và xuống, trong một ngày đầu tiên.

Những con dốc hiểm trở đưa tôi đến Hang Bí Mật, một hang nhỏ do chính đội ngũ Oxalis tìm ra trong những năm gần đây, với chi chít “ngọc động” – những thạch nhũ màu trắng tròn như viên ngọc nằm bao phủ nền hang. Từ Hang Bí Mật, chúng tôi vượt không đếm xuể rừng và dốc núi để đến với Hang Ken – hang ướt đẹp hùng vĩ của Tú Làn. Trần hang có tạo hình gây choáng ngợp không khác gì các trần nhà thờ Thiên Chúa Giáo. Lẫn trong nước lạnh, đá xếp lên nhau chồng chồng chất chất như một rừng nấm khổng lồ, bày ra những cảnh trí gần như siêu thực.

Vẻ đẹp ngoạn mục của Hang Ken.

Vượt sông ngầm trong Hang Kim.

Đơn vị tổ chức chỉ mô tả ngắn gọn vài từ “trekking xuyên rừng”, “leo dốc”, “chinh phục vô số ngọn đồi”. Không ngờ, những cụm từ đó trên thực tế là: liên tục leo tràn ngập những dốc núi cheo leo thẳng đứng đầy đá tảng, đá tai mèo, đá nhọn sắc cạnh, đá phủ đầy rêu trơn như sân patin, rêu phong dương xỉ kín lối, bùn lầy trơn trượt… Tóm lại đó là tất cả những địa hình mà tôi chỉ có thể tìm thấy từ sách Địa Lý trong những khu rừng nguyên sinh của Quảng Bình.

Chúng tôi phải đi bằng chân, bằng hai tay, bằng cả mông và ý chí “không còn đường lùi”. Đi lên thì mệt thở không ra hơi, đi xuống thì trơn như bôi mỡ, phải dò dẫm từng bước, chỉ sợ trượt lật sơ mi, trật mắt cá hoặc rơi xuống vực.

Leo núi có sự mệt riêng nhưng chỉ cần thể lực và ý chí là có thể làm được nhưng với tôi, vượt sông và lội suối mới là cuộc chiến căng thẳng. Một từ “vượt suối” đơn giản nhưng đằng sau đó là quãng đường đầy đá tảng, phải vượt qua bằng cả tứ chi và trên suối là chi chít đá phủ đầy rêu chìm trong nước lạnh. Tôi sợ nhất là đi trên đá rêu trong suối. Bởi đá rêu trơn như trượt băng, mỗi bước chân là một nỗi sợ trượt ngã xuống dòng nước chảy xiết kia và nhào thẳng xuống thác cuồn cuộn.

Đêm trong rừng, ngắm sao trời và nghĩ về sự bé nhỏ của con người giữa thiên nhiên hùng vĩ.

Tầng tầng lớp lớp thạch nhũ khổng lồ trong Hang Tiên.

Một hoạt động ngoài dự đoán khác là đu dây (abseiling) xuống vách đá nhẵn thín cao 15m nằm trong hang Tú Làn, sau lưng là vực tối đen như ly cà phê. Đu xuống được mặt nước sẽ có bè chờ sẵn đưa người ra cửa hang. Tôi chưa hề thử abseiling trước đây, hoàn toàn không biết kỹ thuật đặt chân đi giật lùi xuống mặt phẳng 90 độ như thế nào. Em Khoa – tour leader của Oxalis – đeo đai vào người tôi và nói: “Chị ngửa người ra sau, đạp thẳng chân vào vách đá, đi xuống. Chị sẽ làm được. Đừng bao giờ buông tay khỏi dây”. Chỉ có mỗi tôi, vách đá thẳng đứng, gió thổi ù ù bên tai, tôi ngả người ra giao mình cho bóng tối, siết chặt sợi dây, trong lặng im đó tôi biết mình sẽ làm được, chỉ cần mình không buông tay.

Xem thêm

• 7 lời khuyên giúp bạn bảo vệ thông tin cá nhân khi đi du lịch

• 9 quốc gia có khí hậu đặc biệt nhất để bạn đi du lịch đúng với sở thích của mình

• Du lịch đảo Jeju xinh đẹp qua các bộ phim Hàn nổi tiếng 

Thềm cổ đại kỳ bí và nguyên sơ

8 hang động khô và nước thuộc hệ thống Tú Làn bày ra những sắp đặt tưởng chỉ có trong phim khoa học viễn tưởng, du hành không gian hay trong những giấc mơ về một thềm lục địa cổ đại với những đứt gãy và chuyển dịch thuở con người chỉ là những mảy bụi của sao trời. Nhũ thạch triệu năm ngưng đọng tạo nên một thế giới bị lãng quên sâu trong lòng đất. Nhũ rèm như tấm lụa buông tầng tầng lớp lớp trong cung điện Versailles, nhũ rối như những mớ tơ cuộn chỉ đan móc, nhũ popcorn, nhũ ống hút soda, măng thạch… Mỗi thạch nhũ đều bắt đầu bằng một giọt nước chứa đầy khoáng chất, đã ngưng đọng trong lặng im bao nhiêu triệu năm để tạo nên một hình thù vô thực?

Có những hang nước 5 triệu tuổi, bên trong là hệ thống đá tảng đủ hình thù ngoạn mục xếp chồng lên nhau: có hang toàn đá hình nấm rơm, có hang mấy ngàn hòn đá lại như một nồi phá lấu bò toàn lá xách lỗ chỗ. Nước mòn mỏi chảy qua triệu triệu năm bào nhẵn những phiến đá như trò chơi sắp đặt của một thế lực siêu nhiên cổ đại. Bàn chân con người mò mẫm trong bóng tối vây quanh, băng qua đá trơn, thấy sao có những điều đẹp kỳ bí mà lòng sợ ngã nhào xuống mặt nước tối đen âm thầm nuốt chửng.

Hang Tiên 1 với vòm hang xoáy sâu khổng lồ, trần hang chạm khắc bí ẩn như tạo hình vụ nổ đã hoài thai ra Trái đất. Hang Tiên 2 với vân đá lan tỏa khắp vách hang, bao quanh là bao thảm thạch nhũ hàng triệu năm như ruộng bậc thang không hồi kết. Có những thạch nhũ như chiếc kén tằm khổng lồ buông từ trần xuống đáy hang. Bàn tay ai đã sắp đặt nên những lạ kỳ tầng lớp này rồi bỏ đi đâu?

Bên suối thác cuồn cuộn chảy xiết, cơ man nào là đá bọc trong rêu phong. Những thảm rêu như nhung ẩm ướt bao trọn tất cả các sắc độ của màu lục. Rêu sinh sôi mịn màng trong một thế giới tưởng chừng chỉ có ánh nắng và nước lạnh vây quanh. Có điều gì nói về thời gian nhiều hơn rêu phong – giống loài đã ở đây trước cả chúng ta.

Hang Ken là một trong những hang ướt đẹp hùng vĩ của Tú Làn.

Thạch nhũ san hô tại Hang Sơng Oxalis.

Mỗi bước chân mỗi nhịp thở

Tú Làn 4 là những ngày trekking đầy… chánh niệm của tôi. Trên những con “dốc lên khúc khuỷu, dốc thăm thẳm”, bạn không thể suy nghĩ một điều gì khác ngoài tập trung vào từng bước chân, chân đặt vào đâu, tay bám vào đâu cho khỏi ngã. Đó cũng là những ngày dạy tôi về sức mạnh của tình đồng đội, tình bạn, rằng người ta leo núi bằng ý chí là trên hết. Nhóm của tôi đa số là phụ nữ văn phòng, các chị em mỗi ngày ngồi máy lạnh và hầu như không có kinh nghiệm leo núi, đi hang. Đường đi gặp bao nhiêu thử thách: hỏng giày trek, rách quần áo, dập đầu gối, dập tay, thân thể bầm tím, đã có những giọt nước mắt. Nhưng cuối cùng, giới hạn của con người chỉ là một sản phẩm của nỗi sợ mà thôi.

Tour guide và local guide của chuyến đi là những người con cừ khôi của đại ngàn. Họ thuộc về rừng thẳm, nước xiết và núi cao. Nhìn họ thoăn thoắt vượt mọi địa hình trên những đôi sandal nhựa, nhìn họ leo 3 bước lên đỉnh tảng đá nhẵn thín bằng tay không và tuột 3 bước xuống lại mặt nước, cảm giác họ như trong phim ảnh bước ra. Khi tôi sợ hãi nhất, họ nói: “Em đừng lo, anh sẽ bằng mọi cách đưa em xuống”. Khi tôi nghi ngại mình không làm được, họ nói: “Chị đi với em, chị sẽ không bao giờ ngã”. Tôi nghĩ mình chỉ đi được đến cuối hành trình khi bên tôi có họ, có những người đồng đội mà dân địa phương gọi là “Xiều” – từ có ý chỉ “một người bạn tốt, một người anh em”.

Đu dây (abseiling) xuống vách đá trong đêm tối thăm thẳm.

Hang Sơng Oxalis được phát hiện gần đây, có các dạng thạch nhũ san hô hiếm thấy trên thế giới.

Bạn tôi bảo: chị đăng ảnh lên Facebook nhớ đăng những bữa cơm ngon mỗi chiều nơi ấy. Mỗi ngày đi trek về kiệt sức, nhìn vào bữa cơm nóng thấy như một điều kỳ diệu: giữa núi rừng vẫn có gà rán, thịt kho, mì Quảng gà, rau xào, bánh toast nhân sữa, cơm chiên, chả lá lốt, món chay, món mặn đầy đủ.

Rời thế giới ấy, có chút lạ lẫm khi gặp lại xôn xao phố phường, ánh đèn thành thị. Đêm ngủ đầu óc loang loáng những mỏm đá, sáng dậy không biết hôm nay đu dây vào hang nào. Nhớ những trượt ngã và đứng lên.

Đợi một ngày lại đem dấu chân và nhịp thở của tôi về nơi ấy, nơi khởi nguồn, nơi ấp ôm, nơi thách thức, nơi tái sinh và nơi trở về.

Cung đường trekking dài đằng đẵng có thể bớt gian nan hơn khi ta có những người bạn đồng hành.

Xem thêm

• Những hành trình du lịch nhất định phải thử trong năm 2022

• 15 thành phố xinh đẹp không thể bỏ qua khi du lịch châu Âu 

• Dạ thưa đến Huế bây giờ, lên thuyền du ngoạn ngắm bờ sông Hương

Vật dụng cần thiết:

• Yếu tố sống còn của trekking chính là đôi giày trek. Bạn nên ra cửa hàng và nói rõ mình sẽ đi cung đường nào, loại địa hình gì, ưu tiên của bạn là gì để có thể được tư vấn và đi thử đôi giày tối ưu. Không nên mua online hay mua hàng giảm giá, dễ xảy ra sự cố.

• Về mặt lý thuyết, bạn có thể mang quần thể thao đi trekking nhưng kinh nghiệm cho thấy, quần thể thao của các hãng không chuyên về trek dễ bị rách khi chân và mông xây xát quá nhiều với đá sắc.

• Bạn cần vài đôi vớ polyester dễ thoát nước, màu sắc rực rỡ càng tốt để chụp hình nổi bật trong hang tối.

• Phát hiện quan trọng nhất chuyến đi của chúng tôi là khăn giấy ướt dành cho cơ thể Gatsby Cool. Chỉ với 2 miếng giấy này, bạn có thể làm sạch toàn bộ cơ thể, có được cảm giác sảng khoái mát mẻ dù trong điều kiện thiếu thốn nước sạch.

• Nên mang theo bình nước riêng (thay vì dùng bình BTC cung cấp vốn là bình nước suối cỡ 1,5l rất khó lấy ra khỏi ba lô).

• Có thể mang theo đường mía Biên Hòa, pha vào bình nước mang đi để tăng năng lượng cấp kỳ.

• Có thể cân nhắc mang theo bao đầu gối vì leo núi dễ va đập vào đá.

Những đồng cỏ xanh rì chấm điểm hoa dại không tên mà thơm ngát trên đường đến Tú Làn.

Làm đẹp cho phụ nữ khi đi trekking:

• Khi đi Tú Làn 4, bạn được gửi 1 ba lô đồ đạc quần áo cho các anh em porter mang thẳng đến lán trại. Trên đường đi, bạn chỉ việc đeo 1 ba lô nhỏ vật dụng cần thiết trong ngày cho mình. Thế nên, bạn có thể mang theo đồ dưỡng da và trang điểm nhỏ gọn. Ưu tiên dưỡng da có tính cấp ẩm, làm dịu, chống dị ứng. Nên mang theo son để làm điểm nhấn cho gương mặt khi chụp ảnh.

• Kem chống nắng là không thể thiếu.

• Nên mang khăn giấy tẩy trang để có thể làm sạch da mỗi cuối ngày.

• Phấn rôm cần thiết để làm khô bàn chân đã nhúng nước cả ngày.

• Tắm gội bằng xà phòng hữu cơ tại sông suối. Không có nhà tắm nhân tạo.