Thiền định vốn được xem thuộc về văn hóa phương Đông, là một thực hành rất cổ xưa, có từ 2.500 năm nay nhưng cho đến giờ đã phổ biến ra toàn thế giới, không phân biệt tôn giáo, giới tính, tuổi tác. Từ các kết quả nghiên cứu khoa học, thiền không những mang lại lợi ích cho sức khỏe mà còn giúp chúng ta chống lại những chứng ô nhiễm nghiêm trọng của thời đại: chủ nghĩa vật chất, chủ nghĩa tiêu dùng và sự mất tập trung do các thiết bị số. Bằng cách giúp chúng ta tập trung vào cái chính yếu, thiền định xứng đáng được gọi là môn thể thao của trí tuệ.

Theo bác sĩ Christophe André, đồng thời là tác giả quyển sách 3 phút thiền định, ông chia sẻ: “Thiền chính là công cụ giúp chúng ta đào sâu sự hiểu biết về bản thân mình: Thiền định giúp chúng ta quan sát và hiểu biết tốt hơn sự vận hành của trí tuệ giúp chúng ta thấy rõ hơn sự sống và cái chết của tư tưởng và cảm xúc của chúng ta. Những lợi ích của thiền đối với sự cân bằng cảm xúc cũng được xác nhận: Nó dẫn dắt ta từng chút một giảm bớt các cảm xúc tiêu cực và tăng lên cảm xúc tích cực”. Ngoài ra, nhờ vào sự tỉnh thức mà người ta học cách lắng nghe người khác một cách thực sự, không phán xét, không chuẩn bị sẵn câu trả lời. Điều đó cần thiết vì các thói quen xã hội đôi khi khiến chúng ta chỉ muốn áp đặt và chinh phục người khác thay vì lắng nghe, thấu hiểu và đồng cảm. Thiền giúp chúng ta tĩnh tâm, tập trung, sáng suốt, biết cảm nhận và chiêm ngưỡng cuộc sống, và hơn cả, đó là lòng biết ơn. Thiền thực ra không phải chỉ là ngồi tọa thế hoa sen như một bức tượng, mà “Thời khắc hiện tại tràn ngập niềm vui và hạnh phúc. Chỉ cần bạn để tâm, bạn sẽ nhìn thấy chúng” (Thiền sư Thích Nhất Hạnh).

Thế giới văn hóa

Sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật và thiền định trong sáng tác của họa sĩ người Thụy Điển

Oanh Lê (freelancer) – Thiền mở ra con đường đi vào bản thân tôi

Đó là mùa Đông năm 2014, tôi còn làm việc ở một công ty Thủy sản. Công việc văn phòng lặp đi lặp lại. Tôi cũng chưa định hình được mình thực sự mong muốn điều gì. Đôi khi tôi có cảm giác như mình bị cuốn đi bởi một guồng máy, thân thể bị vắt kiệt hết sinh lực và thật khó để thấy ngày mai. Và do vậy, tôi tìm đến học thiền định Vipassana ở Tịnh xá Ngọc Thành.

Một ngày học thiền định bắt đầu từ 4 giờ sáng và kết thúc vào 10 giờ đêm. Mọi sinh hoạt đều trong yên lặng. Không chuyện trò, không động chạm, không tiếp xúc mắt, không ti vi, không điện thoại, không sách báo, không liên lạc với người ở bên ngoài, không bước ra khỏi khuôn viên tập thiền, không thực hiện những hoạt động nghi thức riêng của mình. Những ngày đầu trôi qua trong sự hào hứng nhưng sau đó, tâm tôi bắt đầu hoang mang bởi rất nhiều hình ảnh xuất hiện ào ào như thác đổ và vượt qua sự kiểm soát của tôi. Tôi đã cố gắng nhưng tâm tôi bất trị, cứ nhắm mắt là hình ảnh tự động hiện lên dù tôi đã cố gắng hít sâu, tập trung vào hơi thở mà chúng vẫn không mất đi. Sự bất ổn đó khiến tôi tìm đến Thiền sư tham vấn. Người bảo: “Hãy quan sát nó!”. Tôi thực hiện theo lời Thiền sư và cảm thấy như mình được gỡ bỏ gánh nặng kiểm soát trên vai. Tâm tôi được “tự nhiên” thể hiện. Và tôi học cách đứng tách riêng ra với những cảnh tâm trí biện bày.

Những ngày sau đó là chuỗi ngày tuyệt vời theo ý nghĩa tâm trí được làm dịu. Tôi có những khoảng lặng ở trong lòng. Sang ngày thứ 8, tôi xáo động nhiều hơn. Những thiền sinh xung quanh tôi cũng xôn xao. Đến ngày thứ 9, thêm nhiều người ra về, không khí trường thiền càng trở nên yên tĩnh. Tôi dành cho mình khoảng thời gian ngồi ghế đá nhiều hơn, lặng ngắm hoa vô ưu, đàn cá bơi lội, những con ong bay quanh nhụy hoa hút mật. Tôi ngắm đàn chim bay qua bầu trời, ngắm không gian xung quanh mình. Tôi cảm thấy cuộc sống thật đủ đầy. Tôi thật đủ đầy!

Rồi đêm cuối cùng, mọi thứ như vỡ òa. Tiếng động đậy, tiếng ồn ào, tiếng nói chuyện làm quen từ những con người sống bên nhau suốt gần chục ngày nhưng không nhìn thẳng vào mắt nhau. Tôi cảm thấy thật thú vị. Dường như tất cả đều biết nhau về một mặt nào đó dù họ không giao tiếp bằng lời hay trực diện với nhau. Những cảm xúc, những ấn tượng được sẻ chia và tôi hiểu điều đó xuất phát từ những cái tâm và mình lắng nghe từ một cái tâm khác. Cả hai đều thật nhưng không thật sự THẬT. Chúng như là một mảnh ghép của trò chơi xếp hình. Và tâm trí là những bức hình luôn biến động.

Với tôi, việc tập thiền này mở ra một con đường đi vào bản thân tôi. Để rồi sau đó, có thêm những chuyến tìm về “mới mà không mới” khác nữa. Mọi sự trên đời đều tùy duyên. Tôi chỉ cần mở lòng, thế giới bên trong và bên ngoài tự khắc sẽ có những cách vận hành riêng của nó. Mở lòng và quan sát – đó có lẽ là bài học lớn tôi nhận được trong khóa thiền năm đó.

—

Xem thêm

Xây dựng thói quen thiền định từ việc tạo lập môi trường thích hợp ngay trong căn nhà của bạn

List nhạc tuyệt vời cho bài tập Yoga và thiền định