Ozo Park – Mối duyên với rừng
Ozo Park nằm trên đường 20 Quyết Thắng tại Di sản thiên nhiên Phong Nha – Kẻ Bàng. Không như các khu du lịch khác, Ozo tạo ấn tượng bởi chính sự mộc mạc, thuần khiết vốn có. Đứng sau Ozo là Thảo Yên. Từ một người làm về công nghiệp xử lý môi trường, Yên bén duyên với du lịch và chọn Ozo là “ngôi nhà” để gắn bó lâu dài.
Chào Yên, bạn có thể chia sẻ một chút về mối lương duyên với ngành du lịch và với Ozo Park?
Đó là một mối duyên rất tình cờ. Cuối năm 2021, trên đường 20 Quyết Thắng đi thăm hang Tám Cô, tôi “gặp” Ozo Park – khi ấy đang tạm đóng cửa sau lũ và vì dịch COVID-19. Mặc dù Ozo đang ngưng hoạt động, tôi vẫn nhận ra nơi này hội tụ những vẻ đẹp thiên nhiên hiếm có: một khu rừng vừa yên bình, nên thơ, vừa hùng vĩ; một dòng suối trong veo, phía trên là vòm cây sung cổ thụ uốn mình tỏa bóng mát, đẹp như tranh vẽ. Qua tìm hiểu, tôi được biết chủ đầu tư muốn chuyển nhượng nên đã quyết định mua lại cổ phần Ozo. Đến bây giờ, tôi vẫn cảm thấy biết ơn vì cuộc đời đã mang đến cho tôi cơ hội quý báu này.
Sau đại dịch và trước tình hình biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng, du lịch bền vững trở thành một trong những xu hướng được quan tâm nhất trên thế giới. Với quan sát của Yên, sự phát triển của du lịch bền vững tại Việt Nam nói chung và Phong Nha nói riêng hiện nay ra sao?
Vài năm trở lại đây, loại hình du lịch sinh thái ngày càng được khuyến khích và nhân rộng tại Việt Nam bởi tính chất bền vững trong hoạt động du lịch, vừa đưa con người đến gần với thiên nhiên, vừa nâng cao ý thức bảo tồn tài nguyên, bảo vệ môi trường, vừa lan tỏa giá trị văn hóa bản địa, đồng thời tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người địa phương.
Đối với Phong Nha – Kẻ Bàng, chính quyền địa phương và doanh nghiệp luôn quan tâm đến các yếu tố bền vững trong hoạt động du lịch. Du khách khi đến với Quảng Bình đều cảm nhận được sự nỗ lực của các đơn vị khai thác du lịch trong việc bảo tồn hệ thống hang động, sông suối, rừng tự nhiên, động vật hoang dã, nâng cao chất lượng cuộc sống người bản địa.
Còn đối với Yên, bạn đã đưa ra hướng đi như thế nào để doanh nghiệp phát triển theo hướng bền vững một cách đúng đắn nhất?
Khi đi ra nước ngoài, tôi hay để ý cách làm du lịch vừa sáng tạo nội dung, vừa nâng cao ý thức bảo vệ cảnh quan, môi trường. Tôi tin rằng đây là xu hướng phát triển tất yếu của ngành du lịch toàn cầu, thay thế cho loại hình du lịch “ăn xổi”, du lịch theo mùa vụ ở nhiều địa phương trước kia. Các doanh nghiệp hoạt động du lịch muốn phát triển lâu dài chắc chắn sẽ sớm nhận ra tầm quan trọng của việc xây dựng và hoàn thiện theo hướng du lịch bền vững.
Ozo Park được khai thác hoạt động từ năm 2019, theo mô hình công viên trò chơi trên cây với đội ngũ vận hành gồm hơn 60 lao động địa phương. Từ đầu năm 2022, tôi tiếp quản và khôi phục lại, đổi thành thương hiệu “Khu du lịch sinh thái Ozo Park”, với mục tiêu phát triển theo định hướng du lịch xanh bền vững. Đầu tiên, mọi thành viên trong Ozo đều được truyền cảm hứng về tình yêu thiên nhiên, tôn trọng tự nhiên. Tiếp theo là mọi tư duy, ý tưởng về thiết kế trò chơi, trang trí, hoạt động ẩm thực, trải nghiệm, truyền thông, văn hóa ứng xử… đều hướng đến giúp cho du khách cảm thấy thực sự hòa mình vào thiên nhiên, vừa hiểu thêm về văn hóa bản địa, đồng thời khéo léo truyền tải thông điệp về bảo vệ cảnh quan, môi trường rừng.
Chẳng hạn, các nguyên vật liệu được sử dụng đều thân thiện với môi trường như gỗ, tre, nứa, các loại lá; những sản phẩm đan lát, tô vẽ thủ công đều được thực hiện bởi chính các thành viên của Ozo. Trong ẩm thực, khi trình bày món ăn, chúng tôi chỉ sử dụng giấy kraft và các loại lá ăn được như lá lội, lá lốt thay vì lá chuối, vì nếu sử dụng nhiều sẽ dẫn tới tàn phá cây chuối rừng. Ozo cũng không sử dụng chén, đũa để giảm thiểu hóa chất tẩy rửa, khuyến khích khách hàng ăn bằng tay để thể hiện lòng biết ơn và giúp họ cảm nhận trọn vẹn hương vị bữa ăn. Ozo khuyến khích du khách trải nghiệm phong cách tự phục vụ, tự dọn dẹp khu vực ăn nghỉ để thể hiện sự năng động và làm gương cho các con trong việc gìn giữ môi trường rừng.
Nhưng yếu tố “xanh” và “bền vững” không chỉ phụ thuộc vào người tổ chức du lịch mà còn phụ thuộc vào ý thức của khách du lịch. Yên và các đồng đội đã phối hợp với du khách như thế nào để đảm bảo một chuyến đi có ít “dấu chân carbon” nhất?
Đến Ozo, du khách khá bất ngờ bởi “mỗi nhân viên Ozo như một tình nguyện viên du lịch xanh”. Khách thăm quan được phổ biến về hoạt động du lịch sinh thái của Ozo ngay từ lúc booking và từ cổng vào Ozo. Họ thường đi cùng trẻ em nên rất hợp tác, tuân thủ những lưu ý bảo vệ môi trường ở đây. Ozo có một đội ngũ hướng dẫn viên và trợ lý an toàn đều là người địa phương, gắn bó lâu năm với rừng và với Ozo nên họ luôn có những câu chuyện hay, những hiểu biết sâu sắc về bảo tồn để chia sẻ với du khách. Điều này giúp cho du khách đến với Ozo luôn tự nguyện và vui vẻ chung tay gìn giữ, bảo vệ môi trường rừng.
Du lịch bền vững không chỉ xoay quanh việc gần gũi, hòa mình vào thiên nhiên mà còn có nhiều yếu tố khác như ẩm thực địa phương, trải nghiệm văn hóa địa phương, dịch vụ vận chuyển, số hóa… tất cả tạo thành chuỗi du lịch bền vững gắn bó mật thiết với cộng đồng. Yên có thể chia sẻ thêm về các hoạt động khác của Ozo?
Về ẩm thực, chúng tôi ưu tiên sử dụng nguồn thực phẩm địa phương, đứng ra thu gom các loại hoa quả, thực phẩm có tính mùa vụ cho bà con. Còn về các hoạt động cộng đồng, Ozo trích doanh thu để lập 2 quỹ. Một là “Quỹ bảo vệ môi trường rừng” để đóng góp vào các hoạt động quảng bá về bảo vệ môi trường của ban quản lý vườn quốc gia, của các sở ngành. Hai là quỹ “Chương trình khuyến học Cây Sung” để tặng quà, trao học bổng cho các trẻ em nghèo học giỏi trong vùng Phong Nha. Bên cạnh đó, Ozo luôn có chương trình ưu đãi trải nghiệm dịch vụ cho người Quảng Bình.
Bên cạnh nhiều khó khăn và thách thức là những bài học ý nghĩa, những giá trị cuộc sống mà bạn có được trong hành trình này phải không? Đó là gì?
Tôi và các bạn đồng hành cảm thấy tự hào và tin tưởng vào định hướng xây dựng mô hình du lịch bền vững cho Ozo Park. Chúng tôi có cơ hội được sống và làm việc giữa thiên nhiên, giữa những người đồng nghiệp cùng đam mê, điều đó thực sự rất tuyệt vời. Khi tiếp xúc thường xuyên với núi rừng, mỗi người đều cảm thấy bình yên và hạnh phúc hơn. Xây dựng mô hình du lịch xanh cũng mang lại cho chúng tôi nhiều cảm hứng sáng tạo và khiến cuộc sống mỗi ngày trở nên thú vị, ý nghĩa hơn.
Yên có thể chia sẻ về hướng đi của Ozo trong tương lai?
Trong tương lai, tôi và đồng đội sẽ từng bước hoàn thiện các hoạt động như phân loại rác triệt để trong khâu thu gom và vận chuyển, hạn chế sử dụng bao bì dùng một lần, tổ chức nhiều hoạt động Hè về kỹ năng sinh tồn, trải nghiệm giữa thiên nhiên cho học sinh, đẩy mạnh các kênh truyền thông về du lịch xanh, triển khai thêm tour “tắm rừng và thực dưỡng cân bằng”, tiếp tục các hoạt động vì cộng đồng, tích cực tham gia quảng bá, xúc tiến du lịch bền vững trong và ngoài nước. Đặc biệt, chúng tôi sẽ vẫn không ngừng học hỏi, tiếp thu và hoàn thiện mỗi ngày để Ozo Park trở thành mô hình tiêu biểu về du lịch xanh bền vững tại Quảng Bình nói riêng và Việt Nam nói chung.
Cảm ơn những chia sẻ của Yên và chúc các bạn thành công.
Bài: Hương Tôn
Ảnh: Duy Linh
