Thứ Tư tuần trước, ngày 23/2, thương hiệu thời trang Ukraine Ienki Ienki, vốn nổi tiếng với những chiếc áo phao sang trọng, đã trình làng BST Thu-Đông 2022 tại Tuần lễ thời trang Milan. Vào thứ Năm, ngày 24/3, người sáng lập và nhà thiết kế của thương hiệu – Dima Ievenko, thức dậy lúc 5:20 sáng trong phòng khách sạn ở Milan, kiểm tra điện thoại và thấy đầy tin nhắn từ các thành viên gia đình, bạn bè và nhân viên ở Ukraine. Ievenko sống và làm việc ở Kiev, vẫn đang mơ hồ và kiệt sức sau nhiều đêm mất ngủ. Nhưng tin tức anh nhận được không thể rõ ràng hơn: “Nó đã bắt đầu. Ôi trời, nó bắt đầu rồi!”, Ievenko bừng tỉnh bằng một cú sốc. Nga đã tiến hành cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine.

Các thành phố trên khắp Ukraine đã bị đánh bom. (Ảnh: Aris Messinis/ AFP)

Ngay lập tức, mối quan tâm hàng đầu của Ievenko chuyển từ doanh số của BST sang việc xoay sở cho 120 nhân viên của mình tại Kiev. “Tôi liên tục gọi điện cho mọi người, hỏi họ đang ở đâu và chuyện gì đang xảy ra.” Một số staff của anh đã bỏ trốn khỏi Kiev và tìm đường đến Ba Lan. Nhiều người khác dường như vẫn kẹt lại trong thành phố, nơi mà quân đội Nga đang bắn phá ngày càng dồn dập. Ievenko đã dành gần như mỗi giờ thức giấc kể từ khi bom rơi để giúp họ tìm được nơi ẩn náu an toàn. “Nếu họ có thể rời đi, họ đã sớm rời đi”, anh nói “nhưng bây giờ, họ không còn lựa chọn nào khác.”

Một tòa nhà bị tên lửa Nga tấn công ở Kiev. (Ảnh: AP)

Tất cả hoạt động sản xuất của Ienki Ienki đều ở cách Kiev 100 – 250 km và may mắn nằm ngoài phạm vi chiến sự. Vì vậy, sáng thứ Năm hôm ấy, mọi người đều biết chuyện gì đang xảy ra và Ievenko đương nhiên đã để tất cả ở nhà nhưng các thợ may của anh vẫn quyết định đi làm. “Họ cảm thấy tốt nhất là ở bên nhau và làm những gì có thể làm trước khi nắm rõ nhiều thông tin hơn. Vì vậy, trong khi nghĩ về tương lai của Ukraine, những người đồng nghiệp của tôi vẫn cặm cụi với công việc của mình”. 

Thế giới thời trang

Trang phục quân đội truyền cảm hứng mạnh mẽ đến làng thời trang thế giới

Ievenko là một trong số những nhà thiết kế Ukraine phải vô tình tị nạn ở Ý vì một cuộc chiến mà họ không ngờ tới. Và họ bị mắc kẹt giữa một lễ hội thời trang tràn ngập niềm vui và hứng khởi. Theo Ievenko mô tả, mọi người dường như không hề có nhận thức về một cuộc xung đột kinh hoàng đang xảy ra cách đây không xa. (Chuyến bay của Ievenko từ Kiev đến Milan chỉ mất 2 giờ 40 phút.) “Tại đây, ở Milan đang rất đông đúc, thời tiết đẹp, các hạn chế COVID không quá khắt khe và ai ai cũng xúng xính xuống đường cho các shoot hình street style. Đứng giữa các tín đồ thời trang ấy, tôi và những người đồng hương đang sống trong thực tế hoàn toàn khác.”

(Ảnh: Kevin Buitrago)

(Ảnh: Phil Oh)

(Ảnh: Imaxtree)

Ở một vị trí khác, người mẫu Ukraine – Kateryna Zub, 21 tuổi, đến Milan từ đầu tuần trước để tham dự các buổi casting. Cô từng sải bước trên các sàn diễn của Dolce & Gabbana, Gucci, Hermès và Hugo Boss nhưng không thể giữ hẹn với một nhà mốt nào ở thời điểm này. “Tôi gọi cho bố mẹ, họ bảo mọi thứ vẫn ổn. Nhưng tiếng súng cứ vang lên mồn một ở đầu dây bên kia.” Rồi ngắt dây điện thoại, mọi thứ Zub nghe được là những lời bàn tán về xu hướng và màu sắc, không hề có tên Ukraine. Cô và những người bạn của mình đã quyết định giành lấy sự chú ý bằng khẩu ngữ và quốc kỳ trước những show diễn đình đám nhất. 

Biểu tình chống chiến tranh bên ngoài buổi trình diễn của Giorgio Armani ở Milan vào ngày 27/2. (Ảnh: Getty Images)

Một khách mời bên ngoài show diễn Prada ngày 24/2. (Ảnh: Melodie Jeng/ Getty Images)

Bộ sưu tập thời trang

Prada Thu-Đông 2022: Cảm quan nữ tính của một người đàn ông

Tất nhiên, những cảm xúc tiêu cực chỉ mang tính cá nhân với Ievenko, Zub và những người Ukraine khác. Nhưng đến nay, khung cảnh ở Milan cho thấy thế giới thời trang sẽ không để một cuộc chiến làm hỏng các buổi trình diễn và tiệc tùng đã được lên kế hoạch trước nhiều tháng. Ngoại trừ Giorgio Armani với một show diễn “câm” để bày tỏ lòng tôn trọng với những người đang bị bắt giữ hoặc đã hy sinh trong thảm kịch, dường như không có sự thừa nhận nào về cuộc xâm lược tại các sự kiện hoành tráng và quy tụ đầy rẫy ngôi sao của các nhà mốt lớn. “Không có gì đáng ăn mừng ở đây. Quyết định tắt mọi âm thanh là thông điệp của chúng tôi trước những hành động vô nhân đạo.” – NTK 87 tuổi tuyên bố trên tài khoản Twitter.

Buổi ra mắt BST Thu-Đông 2022 của Giorgio Armani đã diễn ra trong im lặng và không hề có âm nhạc. (Ảnh: Alessandro Garofalo)

Nhưng có lẽ, chúng ta vẫn có thể mong đợi một thái độ khác vào những ngày tới, khi mà Tuần lễ thời trang Paris vừa khởi động. Vài năm qua, các nhà thiết kế và thương hiệu Ukraine đã có một sự hiện diện âm thầm nhưng ngày càng đông đảo trên thị trường quốc tế. Ienki Ienki là một trong những cái tên nổi bật nhất, đã xuất hiện ở SSENSE và Bergdorf’s. Các thương hiệu có trụ sở tại Kiev như Frolov và 91Lab cũng đã bắt đầu tạo nên tiếng vang. Riêng mùa mốt năm nay, sáu nhà thiết kế người Ukraine đã tham gia trình diễn tại Tuần lễ thời trang New York. Nhưng theo WWD, sau khi trở về từ Mỹ, nhiều người trong số họ hiện mắc kẹt ở Kiev.

NTK Dima Ievenko và thiết kế cho Ienki Ienki. (Ảnh: @dimaievenko)

Thiết kế trong BST Thu-Đông 2022 của Frolov. (Ảnh: Frolov)

91Lab Thu-Đông 2022. (Ảnh: 91Lab)

Nhiều nhân vật có tầm ảnh hưởng trong ngành và báo giới đã lên tiếng kêu gọi các hành động thực tế hơn. Nga chỉ chiếm 2 – 3% thị trường thời trang cao cấp toàn cầu và có rất nhiều cách để tiếng nói của thương hiệu không trở thành một sự PR sáo rỗng. Ví dụ như đóng cửa các cửa hàng ở Nga, từ chối đơn hàng online hay quyên góp tiền cho các tổ chức từ thiện,… Ngay trong Fashion Month, quyền lực mềm của thời trang nên được tận dụng để cô lập nước Nga hơn nữa. Ralph Toledano – Chủ tịch Liên đoàn thời trang cao cấp của Pháp cũng khuyến khích mọi người trải nghiệm các buổi trình diễn sắp tới với sự trang trọng để phản ánh những giờ phút đen tối này. 

Nhóm người biểu tình ủng hộ Ukraine bên ngoài buổi trình diễn Thu-Đông 2022 của Versace tại Tuần lễ thời trang Milan. (Ảnh: Imran Amedi)