Thời trang – Ánh sáng & Âm thanh

Nghệ thuật là ánh trăng lừa dối

Thực tế cho thấy nhiều nhà thiết kế đã “khéo léo lồng ghép sự ngây thơ” của mình khi xử lý âm thanh và ánh sáng trong show diễn thời trang bằng cách phức tạp hóa hoặc “bắt chước” hóa khiến người xem luôn cảm thấy nhức nhối vì đau mắt và khó chịu vì… bất ngờ.

Nhằm mang tới sự tươi mới cho người xem, các show thời trang thường được thiết kế dựa trên một ý tưởng chủ đạo với ý định tạo bối cảnh, đánh lạc hướng cảm giác nhờ những biến đổi liên tục của âm thanh và ánh sáng. Có màn trình diễn được sử dụng hệ thống đèn tối tân, âm thanh chát chúa như đêm vũ trường. Nhưng vì quá tay nên BST đã trở nên quằn quại trong thứ ánh sáng laser xanh lét, người mẫu nhảy theo nhạc tâng tâng như đấm bốc.

Có đạo diễn tâm sự, vì đồ xấu quá nên phải “đánh đèn”. Lập luận này không phải không đúng nhưng các biên tập viên thời trang và nhiếp ảnh gia thì chỉ biết kêu trời.

Hàng năm có những hãng thời trang chỉ chú trọng vào trình diễn trang phục ứng dụng, trong khi nhiều tên tuổi luôn được mong chờ với màn trình diễn ấn tượng bởi theo những bộ óc cổ hủ, thời trang ấn tượng mới chính là thời trang. Đối với show diễn ấn tượng, âm thanh và ánh sáng được xem là một phần của BST chứ không chỉ đơn giản mang tính “lạt lá” như thường lệ.

Cái khó ở chỗ việc sử dụng quá nhiều đèn âm tường hoặc đèn màu đồng nghĩa với BST bị bóng tối nuốt chửng như đi xem… múa bóng. Đèn follow với ánh sáng trắng được sử dụng nhưng lại chỉ tập trung được vào một điểm nhất định đồng nghĩa với năm bộ trang phục khác bỗng dưng bị lơ đễnh. Khi yếu tố sân khấu được đề cao, người xem cảm thấy “mát mắt” và trở nên hưng phấn như đi xem nhạc kịch nhưng giá trị của BST lại bị giảm xuống, đơn giản là vì thiếu sáng.

Nghệ thuật xử lý của những tên tuổi lớn

Ánh sáng trắng được xử lý sao cho không bị lóa là nguyên tắc luôn được tuân thủ trong show của Karl Lagerfeld, Alexander McQueen và John Galliano – những ông trùm trong nghệ thuật sân khấu hóa trình diễn thời trang.

BST Chanel Cruise 2010 đã được Karl trình bày tại bãi biển Lido ở thành phố lãng mạn Venice. Ngoài việc sử dụng chất liệu, họa tiết và nghệ thuật in truyền thống cho BST giao mùa mang tính ứng dụng, Karl đã biến Lido trở thành thiên đường catwalk bằng gỗ ván dài 150m với những hàng cọ, khóm lau, bụi chuối, gốc tre cộng với 300 bông hoa mẫu đơn và cẩm tú cầu nhằm đưa người xem trở về thời điểm Coco còn son trẻ, dạo chơi trên bãi biển. Ngoài việc sử dụng ánh sáng tự nhiên sau hoàng hôn, Karl chỉ “chơi” đèn công suất lớn với ánh sáng trắng đơn giản.

Trong show diễn ấn tượng của nhà Chanel Thu – Đông 2011/2012 được tổ chức tại Grand Palais nguy nga giữa thủ đô Paris, Karl đã tái tạo thành công Coco Vendôme nơi bà hoàng từng sinh sống. Quảng trường Vendôme xuất hiện lộng lẫy dưới bầu trời sao lấp lánh càng làm tăng thêm vẻ hư ảo cho BST của Karl. Ông đã “vẽ” sàn catwalk bằng ánh sáng nhờ dàn đèn rọi từ trên cao khiến người xem như đang ngồi ở rạp chiếu phim chiêm ngưỡng những thiết kế bằng 3D một cách rõ ràng đến từng chi tiết.

Với show ấn tượng, khán giả sẽ ngồi trong bóng tối nhìn ra sàn diễn là sân khấu rực rỡ ánh đèn. Trong khi bối cảnh của show ứng dụng sự chênh lệch giữa ánh sáng sàn diễn và khán giả là không đáng kể. Về phần âm nhạc, Karl thường sử dụng DJ với âm nhạc hiện đại mang tiết tấu nhanh trẻ trung nhưng không kém phần sang trọng.

Cùng chia sẻ với xu hướng này là nhà Louis Vuitton mà điển hình là show Xuân – Hè 2011/2012 với chiếc đu quay khổng lồ đưa người xem về thế giới thần tiên trong sáng. Tuy nhiên, thay vì sử dụng đèn nhấp nháy xanh đỏ và âm thanh rộn ràng, LV đã tối giản bằng việc sử dụng ánh sáng trắng làm chủ đạo. Âm nhạc cũng thay đổi tiết tấu tuỳ theo cảm hứng của từng BST. Và kết quả là Louis Vuitton đã thành công khi biến sàn diễn cho những mẫu thiết kế tinh tế của Marc Jacobs trở thành một giấc mơ cổ tích.

John Galliano luôn làm hài lòng những nhà phê bình khó tính nhất khi đến xem show diễn của ông. Là một trong những nhà thiết kế chịu ảnh hưởng lớn của nghệ thuật trình diễn, cho dù đó là show ứng dụng hay ấn tượng yếu tố ánh sáng và âm thanh đều được sử dụng triệt để nhằm “tâng bốc” BST ngay từ lúc khán giả ổn định chỗ ngồi.

Mở đầu show diễn luôn là những màn trình diễn ánh sáng lạ mắt và huyền bí. Nếu trong BST Thu – Đông 2011/2012 dành cho nam giới John mang tới những bông tuyết trắng xóa miền sơn cước thì BST Xuân-Hè trước đó lại tạo cảm giác như đang diễn ra ở câu lạc bộ đêm hàng đầu tại thành phố Luân Đôn nhờ hệ thống đèn laser bảy màu. Người xem luôn có cảm giác âm nhạc đã mang lại nhiều cảm hứng cho những thiết kế của John bởi ông không ngần ngại chơi Metallic hay Punk Rock trong show của mình.

Trước kia, có lẽ John là một trong số ít những NTK sử dụng ánh sáng màu trong phần trình diễn mà không bị phản đối bởi cách xử lý khôn khéo và cân bằng. Những người yêu thời trang không thể không nhắc tới BST ấn tượng Xuân – Hè 2004 của nhà Christian Dior khi John lấy ý tưởng từ trang phục của các Pharaon cổ đại. Đèn âm tường, ánh sáng trắng và nhạc hip-hop làm chủ đạo đã đưa người xem trở về khu lăng mộ Ai Cập thời hoàng kim.

Chia sẻ niềm đam mê sân khấu với John Galliano, Alexander McQueen không ngần ngại thử nghiệm những ý tưởng táo bạo từ việc trình diễn trong nhà kính cho tới biến catwalk thành trường quay hay sân khấu laser, với những điểm sáng trắng mà người mẫu bắt buộc phải bước chân vào.

Không có ánh sáng và âm thanh, trình diễn thời trang sẽ giống như một bộ phim câm đen trắng. Ở thời đại mà công nghệ mang đến cho người xem hình ảnh không gian ba chiều, thậm chí bốn chiều, với đầy đủ cảm nhận từ các giác quan thì rõ ràng nhiệm vụ “trình diễn” ánh sáng và âm thanh đã trở thành sự sống còn của một show diễn. Hay nói cách khác, đó chính là một bộ môn nghệ thuật.

Nghệ thuật thường tạo nên sự tranh cãi cũng giống như sáng tối hay nhanh chậm. Trong thời trang, ánh sáng và âm thanh luôn đòi hỏi sự cân bằng hoàn chỉnh để phô diễn đường cắt và chất liệu. Còn nghệ thuật? Xin đừng sử dụng quá nhiều vải thưa nhằm khỏa lấp những con mắt tò mò.