Nữ quyền trong âm nhạc – Những biểu tượng của nữ quyền nổi loạn

Ngày Coco Chanel cầm kéo cắt chiếc váy ngắn lại là dấu mốc đáng nhớ của lịch sử nữ quyền. Thế nhưng, phải đến đầu những năm 1980 mới chứng kiến sự xuất hiện của tiếng nói nữ quyền trong âm nhạc – “quả bom nguyên tử” về hình ảnh và âm thanh: Madonna. Gần như ngay lập tức cô trở thành biểu tượng mới của sức mạnh nữ giới: làm bất cứ điều gì mình muốn, mặc kệ luật lệ và giới hạn, và nếu cần có đàn ông để giúp thành công thì cô tận dụng họ chứ không thèm dựa dẫm. Nhưng cũng chính vì thế mà bức tượng nữ quyền trong âm nhạc Madonna nhanh chóng sụp đổ. Cô đại diện cho một thứ quá to lớn so với sức vóc của một con người, trong khi đó, nữ quyền trên thực tế lại nhỏ nhắn hơn rất nhiều, bạn không cần phải nổi loạn để được đối xử công bằng.
.

“Quả bom” nữ quyền tiếp theo xuất hiện năm 1997 trong hình dáng năm cô gái xinh đẹp Anh quốc – Spice Girls với khẩu hiệu cửa miệng “Girl Power”. Và cũng rất nhanh sau đó, biểu tượng này sụp đổ. Họ bị coi là những con búp bê xinh đẹp chỉ biết ăn mặc khêu gợi và hát nhép trên sân khấu, không xứng đáng đại diện cho những người phụ nữ lam lũ, nạn nhân thực sự của bất bình đẳng giới.
.

Âm thầm, kín đáo, dịu dàng và thực tế hơn rất nhiều, từ trong lòng thập kỷ 80 xuất hiện một biểu tượng khác, xứng đáng là nguồn cảm hứng cho phong trào quyền phụ nữ trong âm nhạc những năm sau này: Janet Jackson. Vượt qua định kiến về màu da, về bất bình đẳng giới, và khó khăn hơn cả là cái bóng quá lớn của anh trai Michael Jackson, Janet từ tốn tạc nên bức tượng Nữ quyền thực lực! Janet trở thành ước mơ của những cô bé da màu khao khát thoát khỏi những khu phố nghèo nàn và bẩn thỉu, sau này lớn lên thành những TLC, Beyonce, Alicia Keys, Jennifer Hudson… Cô cũng là tấm gương cho những nữ nghệ sĩ đấu tranh với những ông chủ hãng đĩa – là đàn ông, tất nhiên – cho quyền lợi của họ.
.

Sau Janet, thế giới âm nhạc phái nữ phát triển tròn trịa và đầy đủ hơn, với những trào lưu được phân chia thành các chi phái rõ ràng hơn, và cũng vì thế mà mang trong mình sức mạnh đấu tranh mạnh mẽ hơn.

Thế kỷ XXI chứng kiến sự vươn lên chưa từng có của những nữ nghệ sĩ, khiến người ta nhớ lại thời kỳ mẫu hệ, khi mà thế giới này chưa biết bất công với phụ nữ. Thế nhưng, giữa năm 2016, một trong những nghệ sĩ nam xuất sắc, Kanye West, đã viết Famous với lời lẽ kỳ cục ám chỉ việc anh là người giúp Taylor Swift, nữ ca sĩ thành công nhất hiện nay, trở nên nổi tiếng. Một sự việc mà ai cũng biết là không đúng, nhưng lại được rất nhiều fan âm nhạc hưởng ứng như một trò đùa quái gở. Người ta bàng hoàng nhận ra, bất bình đẳng vẫn còn nguyên đó. Những người đàn ông thế kỷ XXI vẫn chưa hề học được cách tôn trọng nữ giới. Và người ta hiểu tại sao, những đại diện xuất sắc nhất của các chi phái nữ quyền trong âm nhạc vẫn miệt mài tranh đấu.
Họ là những ai, và những chi phái được nhắc đến là thế nào, hãy cùng nhau điểm lại một chút!

Nữ quyền thực lực thế hệ tiếp theo

Đại diện xuất sắc nhất, không ai khác chính là Taylor Swift. Dù vướng bao nhiêu scandal cũng không một ai có thể phủ nhận tài năng của cô gái đã đoạt quá nhiều giải Grammy ở tuổi đời còn rất trẻ, trong đó không thiếu những giải danh giá như Album of the year. Liên tiếp đứng đầu mọi bảng xếp hạng cả về sản phẩm âm nhạc, về thành công của tour diễn, về thu nhập, Taylor là nguồn cảm hứng rất lớn cho các cô gái ở mọi lứa tuổi về sự chăm chỉ và lao động nghệ thuật chân chính, về phong cách thời trang giản dị và lối sống ngăn nắp, đời thường. Giữa cơn bão truyền thông chuyện bạn trai cũ-mới, ngập ngụa những lời chê trách, nổi lên nhận xét của một trong những nhân vật chính, Calvin Harris: “Cô ấy thực sự là một nhạc sĩ viết lời cực kỳ tài năng”, vài tháng sau khi họ đã chia tay.

Không hề kém cạnh Taylor là Katy Perry. Cô được xem là mẫu hình của một nghệ sĩ hoàn hảo: vừa có thực lực, vừa có phong cách, lại xinh đẹp và hấp dẫn kiểu kẹo ngọt của một nghệ sĩ thần tượng (thường không được đánh giá cao về tài năng). Katy là nguồn cảm hứng rất lớn về sự cố gắng bởi cô thành công khá muộn so với các bạn nổi lên cùng lứa, sau khá nhiều năm chật vật phấn đấu một mình trong vô vọng.
.

Dù chẳng ưa gì nhau, nhưng cùng nhau, Taylor và Katy gợi nhớ rất nhiều về một Janet Jackson son trẻ của những năm đầu thập kỷ 90.

---

Xem thêm

Các quyền bình đẳng giới của phụ nữ từ những năm 1940

Quan điểm của phái mạnh về quyền bình đẳng giới

Trái tim phụ nữ, câu chuyện nữ quyền & các quỹ từ thiện